Na konferencji prasowej w Abudży, na której przedstawiono obszerny raport na temat kary śmierci w Nigerii Amnesty International wezwała władze by (w świetle informacji zebranych przez organizację) jak najszybciej podjęły kroki w celu wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci.
Do apelu przyłączyła się nigeryjska organizacja LEDAP (Legal Defence and Assistance Projekt) zrzeszająca prawników i specjalistów w dziedzinie prawa, działająca na rzecz promowania ładu i praworządności w Nigerii. LEDAP współtworzyła opublikowany raport.
-To naprawdę przerażające ilu niewinnych ludzi zostało straconych i jak wielu innym jeszcze to grozi- powiedziała przebywająca w Abudży Aster van Kregten z Amnesty International, badająca sytuację w Nigerii. -System sądownictwa pełen jest wad, których konsekwencje bywają straszliwe. Dla osób oskarżonych o dokonanie najcięższych przestępstw skutki postępowania mogą być nieodwracalne.-
Niektóre informacje zebrane przez Amnesty International i LEDAP, zawarte w raporcie -Czekając na kata-:
Zeznania: większość wyroków śmierci wydawana jest jedynie na podstawie zeznań, które wymuszane są poprzez tortury.
Tortury: mimo że są zakazane, policja nagminnie je stosuje. Prawie 80 procent osadzonych w nigeryjskich więzieniach twierdzi, że w policyjnych aresztach byli bici, grożono im bronią oraz stosowano wobec nich tortury.
Przewlekłość: procesy, w których oskarżonemu grozi wyrok śmierci mogą trwać ponad 10 lat; niektóre z nich toczyły się 14, 17 a nawet 24 lata.
Zaniedbania: wielu z więźniów przebywających w celach śmierci nie może wnieść apelacji, ponieważ akta ich spraw zaginęły.
Warunki przetrzymywania: życie w celi śmierci jest wyjątkowo ciężkie. Więźniowie przetrzymywani są w celach, z których mogą widzieć odbywające się egzekucje, po których zmuszani są do sprzątania szubienicy.
Dzieci: mimo że prawo międzynarodowe zakazuje wykonywania egzekucji na dzieciach co najmniej 40 więźniów skazanych na karę śmierci było między 13 a 17 rokiem życia w momencie popełnienia przestępstwa.
Według Amnesty International i LEDAP większość więźniów przebywających w celach śmierci zostało skazanych na podstawie zeznań, które w wielu przypadkach zostały wymuszone torturami.
-Policjanci mają bardzo dużo pracy i mało środków- powiedziała Aster Kregten. -Dlatego by zwalczać przestępczość polegają głównie na zeznaniach, a nie na kosztownych dochodzeniach. Stawianie oskarżeń w oparciu o te zeznania może być niebezpieczne.-
-Według prawa nigeryjskiego zeznania zdobyte pod presją, wymuszone torturami i groźbami nie mogą zostać użyte w sądzie jako dowód- powiedział Chino Obiagwu, koordynator LEDAP. -Sędziowie wiedzą, że tortury są często stosowane przez policję jednak wciąż wydają wyroki egzekucji w oparciu o zeznania uzyskane w taki sposób, co prowadzi do skazywania niewinnych na śmierć.-
Jako że przestępczość jest dosyć wysoka, od policji oczekuje się szybkiego zatrzymania sprawców przestępstwa. Czasem, gdy policja nie jest w stanie odnaleźć podejrzanego w zamian dokonuje aresztowania jego żony, matki, brata lub nawet świadka zdarzenia, co jest sprzeczne z zasadami postępowania obowiązującymi w Nigerii.
Jafar ma 57 lat i od 1984 roku przetrzymywany jest w celi śmierci.
-Nie jestem uzbrojonym bandytą. Jestem szewcem. Kupiłem motocykl od kogoś, kto go ukradł. Policja poprosiła mnie bym został świadkiem. Złapali i zastrzelili człowieka, który sprzedał mi motocykl. Teraz ja jestem podejrzanym.-
Jafar złożył wniosek o apelacje 24 lata temu i wciąż czeka na odpowiedź. Akta jego sprawy zaginęły.
-Setki ludzi, którzy zostali straceni lub oczekują na egzekucję w Nigerii mają jedną wspólną cechę – są ubodzy- powiedział Chino Obiagwu. -Dla osób, które cierpią w celach śmierci oczywistym stało się, że działania nigeryjskiego wymiaru sprawiedliwości nie maja nic wspólnego z rozpatrywaniem zagadnienia winy i niewinności. Najważniejsze to mieć pieniądze by nie dać się wciągnąć w ten system – płacąc policji by dokładnie zbadała twoją sprawę, płacąc prawnikowi by cię bronił lub płacąc za to by twoje nazwisko znalazło się na liście ułaskawionych.-
-Osoby ubogie narażone są na ogromne ryzyko ze strony nigeryjskiego wymiaru sprawiedliwości.-
Wielu więźniów, z którymi rozmawiali przedstawiciele Amnesty International i LEDAP mówiło, że zostali aresztowani przez policję w celu wymuszenia pieniędzy. Ci, którzy byli zbyt biedni by się wykupić stawali się podejrzanymi o napad z bronią. Inni oczekujący w celach śmierci opowiadali o tym jak zostali aresztowani, gdy zgłaszali się na policję jako świadkowie przestępstwa. Policjanci żądali pieniędzy w zamian za uwolnienie. Czasami policja wymusza także pieniądze na paliwo potrzebne by dojechać do świadków przestępstwa lub sprawdzić alibi podejrzanego.
Fakty na temat nigeryjskich cel śmierci:
Liczba przetrzymywanych w celach śmierci: w lutym 2008 roku przetrzymywanych było 725 mężczyzn i 11 kobiet.
Wiek sprawców w momencie popełnienia przestępstwa: co najmniej 40 więźniów nie ukończyło 18 roku życia.
Zarzuty: około 53% oskarżonych o morderstwa, 38% oskarżonych o napad z bronią w ręku oraz 8% oskarżonych o napad.
Apelacje: 47% więźniów oczekuje na rozpatrzenie apelacji, 41% nie wypełniło wniosku o apelację.
Czas rozpatrywania apelacji: 25% apelacji rozpatrywano przez ponad 5 lat. 6% więźniów czekało ponad 20 lat na rozpatrzenie apelacji.
Większość więźniów oczekujących na egzekucje zostało skazanych na karę śmierci w stanach: Imo (56), Ogun (52) oraz Oyo (49).
Fakty na temat kary śmierci:
Światowa tendencja: W 1977 roku jedynie w 16 krajach kara śmierci była całkowicie zniesiona. Dziś w 137 ze 192 państw Narodów Zjednoczonych nie orzeka się lub nie wykonuje kary śmierci.
Afryka: W 2007 roku tylko w 7 państwach z 53 będących członkami Unii Afrykańskiej wykonywano karę śmierci. W 13 państwach afrykańskich kara śmierci jest zniesiona w prawie a w kolejnych 22 nie wykonuje się egzekucji.
Nigeria: Dane dotyczące kary śmierci objęte są tajemnicą. Od 2002 roku władze Nigerii nie poinformowały oficjalnie o żadnej egzekucji jednak wiadomo, że na co najmniej 7 skazanych więźniach – w tym 6 bez apelacji – wykonano tajne egzekucje w 2006 roku.
Streszczenie Raportu
Tłumaczyła Gabrysia Cichowicz