Raport “Witamy w piekle”: Tortury oraz złe traktowanie w Nigerii opisuje wyłapywanie w szeroko zakrojonych obławach ludzi, którzy poddawani są torturom stosowanym w celu wyłudzenia pieniędzy lub wymuszenia “zeznań”, aby szybciej “rozwiązać” sprawy.
– Problem ten to nie tylko szokujące tortury oraz mordowanie podejrzanych o przynależność do Boko Haram. W całym kraju nigeryjskie kobiety, mężczyźni oraz dzieci poddawane są torturom przez mające je chronić władze. Jest to szokujące nawet dla najbardziej doświadczonych działaczy praw człowieka – powiedział Netsanet Belay, dyrektor Amnesty International ds. badań i rzecznictwa.
– Tortury w Nigerii nie są nawet przestępstwem. Parlament kraju musi natychmiast podjąć niezbędne kroki w celu przyjęcia ustawy uznającej tortury za przestępstwo. Nie ma żadnego wytłumaczenia dla dalszej zwłoki.
Raport – sporządzony na podstawie setek zeznań oraz dowodów zebranych przez ostatnie 10 lat – ujawnia zinstytucjonalizowane użycie policyjnych sal tortur i rutynowe nadużycia służb wojskowych w kraju, który w swojej konstytucji uwzględnia zakaz tortur, ale wciąż potrzebuje przepisów gwarantujących jego przestrzeganie.
Raport ujawnia również, że większość schwytanych osób przetrzymywana była w odosobnieniu – bez kontaktu ze światem zewnętrznym, w tym z prawnikami, rodzinami oraz sądami.
Tortury stały się tak nieodłączną częścią prawa w Nigerii, że wiele posterunków policji posiada nieformalny urząd “oficera zajmującego się torturami”. Używają oni wielu szokujących technik, takich jak wyrywanie paznokci lub zębów, duszenie, rażenie prądem czy przemoc seksualna.
24-letnia Abosede opowiedziała Amnesty International jeden przypadek ilustrujący problem odrażającego nadużycia siły przez policję, które doprowadziło u niej do stałego uszczerbku na zdrowiu:
Policjantka zabrała mnie do małego pomieszczenia, kazała mi się rozebrać. Rozchyliła mi nogi i odpaliła gaz łzawiący do mojej pochwy… Kazała mi przyznać się, że byłam uzbrojoną złodziejką… Krwawiłam… do tej pory czuję ból w moim łonie.
Nigeryjskie wojsko dopuszcza się podobnych naruszeń praw człowieka, przetrzymując podczas poszukiwań członków Boko Haram tysiące osób.
Mahmood, 15-letni chłopiec ze stanu Yobe, został aresztowany przez żołnierzy razem z 50 innymi osobami, głównie chłopcami w wieku od 13 do 19 lat. Powiedział Amnesty International, że wojsko przetrzymywało go przez trzy tygodnie. Żołnierze wielokrotnie bili go kolbami karabinów, pałkami oraz maczetami, wylali stopiony plastik na jego plecy, kazali mu przejść oraz przeturlać się przez rząd stłuczonych butelek i zmusili go do oglądania egzekucji innych przetrzymywanych. Ostatecznie w kwietniu 2013 roku został uwolniony.
– Żołnierze porywają setki ludzi w poszukiwaniu tych, którzy są związani z Boko Haram, następnie torturują podejrzanych podczas “weryfikacji”, która przypomina średniowieczne polowanie na czarownice – powiedział Netsanet Belay.
– Tortury występują na taką skalę, ponieważ nikt, nawet przełożeni, nie są pociągani do odpowiedzialności. Nigeria potrzebuje zmiany podejścia, powinna zawiesić w obowiązkach wszystkich policjantów, przeciw którym istnieją wiarygodne oskarżenia o tortury, aby dokładnie zbadać te oskarżenia i zapewnić, że oprawcy zostaną ukarani.
W większości udokumentowanych przez Amnesty International przypadków oskarżeń o tortury przeciw siłom bezpieczeństwa Nigerii nie zostały przeprowadzone żadne odpowiednie dochodzenia oraz nie zostały podjęte żadne kroki, by doprowadzić podejrzanych sprawców przestępstw przed oblicze sprawiedliwości.
Kiedy już dochodzi do wszczęcia dochodzenia wewnętrznego przeciw policji lub wojsku, werdykt nie jest upubliczniany, a zalecenia rzadko kiedy są wprowadzane w życie. Z setek przypadków badanych przez Amnesty International, żadna ofiara tortur lub złego traktowania nie otrzymała rekompensaty lub innego zadośćuczynienia ze strony nigeryjskiego rządu.
Nigeryjski rząd zdaje sobie sprawę z problemu – przez ostatnią dekadę zorganizował co najmniej pięć Prezydenckich Komisji oraz grup roboczych, aby zreformować system prawa karnego oraz zwalczyć stosowanie tortur. Wprowadzenie tych zaleceń w życie odbywa się jednak w boleśnie wolnym tempie.
– Nasze rekomendacje dla nigeryjskiego rządu są dzisiaj klarowne – uznanie tortur za przestępstwo, zakończenie przetrzymywania ludzi w odosobnieniu oraz przeprowadzenie dochodzenia w sprawie oskarżeń o nadużycia – powiedział Netsanet Belay.
– Oznaczałoby to ważny krok w kierunku zakończenie tych odrażających praktyk. Najwyższy czas, aby nigeryjski rząd pokazał, że może być poważnie traktowany w tej sprawie.
FAKTY I LICZBY
Mimo że Nigeria zakazała stosowania tortur oraz innych form złego traktowania w swojej konstytucji oraz podpisała liczne międzynarodowe protokoły dotyczące ochrony praw człowieka, władze wciąż przymykają oczy na stosowanie tortur, a naruszenia przepisów nie stanowią przestępstw. Poniższe fakty oraz liczby ukazują olbrzymią skalę problemu oraz trwałą niezdolność rządu do działania.
Tortury w liczbach
5,000 – przynajmniej tyle osób przetrzymywano od 2009 roku, kiedy rozpoczęte zostały operacje wojskowe przeciwko członkom uzbrojonej grupy Boko Haram; wielu z nich zostało poddanych torturom lub złemu traktowaniu
500 – tyle wywiadów z ofiarami tortur, przetrzymywanymi, ich krewnymi, obrońcami praw człowieka oraz prawnikami przeprowadzili podczas badań w Nigerii badacze Amnesty International
20 – tyle misji badawczych do Nigerii, które przyczyniły się do powstania raportu, zorganizowała Amnesty International
12 – tyle powszechnych metod tortur udokumentowali badacze Amnesty International w swym raporcie
7 – lat minęło, od kiedy specjalny sprawozdawca ONZ ds. tortur odkrył, że tortury stały się “nieodłączną częścią organizacji policji w Nigerii” oraz zlecił, aby tortury zostały uznane za niezgodne z prawem
7 – tyle międzynarodowych protokołów zakazuje tortur w Nigerii. Żadnego z nich nie udało się urzeczywistnić
2 – lat toczy się w nigeryjskim parlamencie proces legislacyjny w sprawie ustawy kryminalizującej tortury
1 – nieformalny “oficer ds. tortur” obecny w niektórych nigeryjskich posterunkach policji
Metody tortur w Nigerii
Nigeryjska policja i wojsko powszechnie używają zastraszającej liczby metod torturowania ludzi w areszcie:
- Bicie, w tym chłosta, bicie kolbą broni, maczetami, pałkami, drągami oraz kablami
- Gwałt oraz wykorzystywanie seksualne, w tym wkładanie butelek oraz innych przedmiotów do pochwy kobiety
- Strzelanie podczas przesłuchań w nogi, stopy lub ręce
- Wyrywanie obcęgami zębów, paznokci u rąk i stóp
- Wielogodzinne podwieszanie za stopy, do góry nogami
- Przywiązywanie do pręta kolanami i łokciami i zawieszanie nad rusztem
- Głodzenie
- Zmuszanie do siedzenia, leżenia lub turlania się po ostrych przedmiotach, takich jak szkło lub deska z gwoździami
- Rażenie prądem, w tym elektrowstrząsy na genitalia
- Duszenie linami do momentu omdlenia ofiary
- “Tabay” – związywanie przetrzymywanemu łokci za plecami i powieszenie w takiej pozycji
- “Tortura wodna” – wylewanie gorącej i zimnej wody na nagie ciało
Uchybienia w wypełnianiu zobowiązań
Przez przyzwolenie na stosowanie tortur nigeryjski rząd łamie swoje zobowiązania w świetle następujących dokumentów:
1. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
2. Konwencja ONZ w Sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz Protokół Fakultatywny
3. Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Ochrony Wszystkich Osób przed Wymuszonym Zaginięciem
4. Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów
5. Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Wobec Kobiet
6. Konwencja Praw Dziecka
7. Konwencje Genewskie – wspólny Artykuł 3 oraz II Protokół Dodatkow