Amnesty International apeluje do mieszkańców innych miast byłego Związku Radzieckiego by wywarli nacisk na władze, aby wyraziły gotowość potwierdzenia wartości życia oraz przeciwstawiły się karze śmierci i ogłosiły swoje miasto „Miastem na rzecz życia – miastem przeciwko karze śmierci”.
Amnesty International jest w pełni przeciwna karze śmierci w każdym przypadku. Każdy wyrok śmierci uwłacza ludzkiej godności, każda egzekucja jest symptomem kultury przemocy, a nie rozwiązaniem tego problemu. Obecnie 120 państw zniosło karę śmierci, zarówno w świetle prawa jak i w praktyce. Ryzyko popełnienia błędu w przypadku stosowania kary śmierci jest nieuniknione, a także jest nieodwołalne. Dla przykładu w USA wiele skazanych osób zostało straconych, gdy istniały poważne obawy dotyczące ich winy – do chwili obecnej w całym kraju 122 osoby zostały zwolnione z celi śmierci z powodu bezprawnego skazania.
Amnesty International dostrzega potrzebę zajęcia się poważnymi przestępstwami, w tym także morderstwami, na całym świecie. Jednakże organizacja jest przekonana, że kara śmierci nie powinna być w tym przypadku rozwiązaniem. Nie ma jasnych dowodów na to, że kara śmierci stanowi bardziej skuteczny środek powstrzymujący ludzi przed popełnieniem zbrodni niż inne formy kary.
Dokonując specjalnej iluminacji pomnika lub innego budynku, takiego jak na przykład Koloseum w Rzymie lub Pałac Moneda w Santiago, miasta wzywają do całkowitego zniesienia kary śmierci. W Batumi, władze miejskie planują zorganizowanie marszu i zasadzenia „Drzewa życia” w Ogrodzie Dziewiątego Kwietnia. Wśród ponad 300 państw obchodzących dzień pod hasłem „Miasta na rzecz życia – miasta przeciwko karze śmierci” jest 29 stolic, takich jak Seul w Południowej Korei, Canberra w Australii, Ljubljana w Słowenii, Dar es Salaam w Tanzanii, Bogota w Kolumbii oraz Cincinnati w stanie Ohio w USA. Miliony ludzi, w tym także laureaci Nagrody Nobla oraz postaci znane na całym świecie jednoczą się w celu zaprzestania wykonywania egzekucji na całym świecie.
„Miasta na rzecz życia – miasta przeciwko karze śmierci” jest coroczną akcją zorganizowaną przez mającą siedzibę w Rzymie Wspólnotę Świętego Idziego. Akcję wspiera Amnesty International oraz inni stowarzyszeni członkowie Światowej Koalicji Przeciwko Karze Śmierci. Dzień ten po raz pierwszy obchodzono 30 listopada 2002 roku, w rocznicę pierwszego zniesienia kary śmierci w kraju europejskim, Wielkim Księstwie Toskanii w 1786 roku.
Tło
Tendencja do znoszenia kary śmierci nadal utrzymuje się z byłej strefie wpływów Związku Radzieckiego. Po upadku ZSRR w grudniu 1991 roku, wszystkie 15 nowopowstałe niezależne państwa zachowały karę śmierci w swoim ustawodawstwie. Od tamtego czasu dziewięć wprowadziło abolicję, a w czterech państwach funkcjonują moratoria dotyczące wyroków śmierci oraz/lub wykonania egzekucji.
Kirgistan i Kazachstan utrzymały moratoria dotyczące egzekucji odpowiednio od grudnia 1998 roku oraz od grudnia 2003 roku; w Tadżykistanie moratorium dotyczące kary śmierci oraz egzekucji zaczęło obowiązywać od kwietnia 2004 roku. W 1999 roku w Federacji Rosyjskiej Sąd Konstytucyjny orzekł, że wszystkie wyroki śmierci będą uznawane za niezgodne z konstytucją dopóki w Federacji nie odbędą się rozprawy przed sądem przysięgłych. W rzeczywistości wprowadzono moratorium dotyczące nowych wyroków śmierci. Jednakże Rosja jeszcze formalnie nie zniosła kary śmierci.
Jedyne dwa państwa, które wciąż dokonują egzekucji ludzi w tym regionie to Białoruś i Uzbekistan. Ostatnio, 1 sierpnia 2005 roku prezydent Uzbekistanu podpisał dekret przewidujący zniesienie kary śmierci w Uzbekistanie od 1 stycznie 2008 roku. Jednak znaczenie tego kroku zostało podważone przez to, że nie powiodło się szybkie wprowadzenie moratoriów dotyczących wydawania wyroków śmierci, wykonywania egzekucji oraz złagadzania kar śmierci więźniów obecnie oczekujących na wykonanie wyroku śmierci.
Amnesty International obawia się, że mnóstwo osób może zostać skazanych na śmierć i straconych przed wyznaczoną datą zniesienia kary śmierci w Uzbekistanie. Wiele osób obecnie oczekujących na wykonanie kary śmierci przebywających w miejscach, gdzie moratoria dotyczące egzekucji są gotowe do wprowadzenia bez złagodzenia wyroków śmierci oraz bez wprowadzania moratorium dotyczącego wydawania nowych wyroków śmierci (tak jak w Kirgistanie i w autonomicznych jednostkach w Abchazji oraz w Naddniestrzańskiej Republice Mołdawskiej) mogło przez wiele lat pozostawać niepewnych o swój los, co według Amnesty International jest okrutnym, nieludzkim i poniżającym czynem. Amnesty International obawia się o to, że warunki w miejscu oczekiwania na skazanie w tym regionie znacznie odbiegają od standardów międzynarodowych. Organizacja obawia się również o to, że wiele krajów byłego Związku Radzieckiego deportowało ludzi do krajów, w których są oni skazywani na śmierć, często po tym jak prawdopodobnie byli poddawani torturom i niesprawiedliwie skazywani.