Ogromna skala naruszeń popełnianych drogą tajnej inwigilacji cyberprzestrzeni ujawniła globalny kryzys praw człowieka, ostrzegła Amnesty International w nowym raporcie opublikowanym po ujawnieniu wyników dochodzenia Projektu Pegasus.
Raport “Uncovering the Iceberg: The Digital Surveillance Crisis Wrought by States and the Private Sector” ujawnia destrukcyjny wpływ słabo uregulowanego przemysłu oprogramowania szpiegowskiego na prawa człowieka na całym świecie.
„W ciągu ostatnich kilku dni świat słusznie oburzył się na systematyczne inwigilowanie działaczy praw człowieka, dziennikarzy i prawników, ujawnione przez Pegasus Project. To nie tylko krzywda osób bezprawnie inwigilowanych. Cały proceder obnaża także ryzyko i zwiastuje niezwykle destabilizujące konsekwencje dla globalnych praw człowieka i bezpieczeństwa środowiska cyfrowego w ogóle” – powiedziała Agnes Callamard, Sekretarzyni Generalna Amnesty International.
„NSO Group to tylko jedna z firm. Cała branża jest niebezpieczna i zbyt długo działała na granicy legalności. Nie można pozwolić, aby było tak nadal. Teraz pilnie potrzebujemy większej regulacji branży inwigilacji cyfrowej, odpowiedzialności za naruszenia i nadużycia praw człowieka oraz większego nadzoru nad tym szemranym przemysłem.”
Odpowiedzialność państw i korporacji
Przez lata Amnesty International ostrzegała przed zagrożeniami dla praw człowieka, jakie stwarza branża inwigilacji, a w szczególności konkretne przypadki bezprawnej, ukierunkowanej inwigilacji ułatwionej przez NSO Group.
Państwa mają wiążące zobowiązania na mocy prawa międzynarodowego do ochrony praw człowieka przed nadużyciami ze strony osób trzecich, w tym prywatnych firm, które działają poza ich granicami.
Zgodnie z międzynarodowymi standardami prawnymi spółka może być współwinna naruszeń praw człowieka, jeżeli spełnia dwa główne kryteria: poprzez swoją działalność gospodarczą pomogła w popełnieniu naruszenia oraz wiedziała lub powinna była wiedzieć, że jej działania przyczynią się do dalszego naruszenia.
Jest oczywiste, że technologia NSO umożliwiła naruszenia ujawnione w Projekcie Pegasus. Próby cyberinwigilacji zostały powiązane z tymi samymi krajami, w których wcześniej wykryto NSO, co jasno wskazuje na to, że nadużycia są prawdopodobne.
„Prywatne firmy, takie jak NSO Group, pokazały, że będą bezkarnie ignorować swoje obowiązki w zakresie praw człowieka, czerpiąc jednocześnie zyski z ich łamania. Pozwalając na korzystanie z oprogramowania NSO bez podjęcia odpowiednich kroków w celu ochrony naszych praw, państwa na całym świecie pozwoliły na rozkwit bezprawnego systemu, co skutkuje szerzącym się łamaniem praw człowieka i nadużyciami na wielką skalę” – powiedziała Agnes Callamard.
„Fakt, że światowi przywódcy polityczni i inni prominentni działacze mogli znaleźć się na celowniku technologii spyware, będzie dla nich i dla państw na całym świecie sygnałem do podjęcia działań i uregulowania tej branży. Jeśli światowi przywódcy są celem ataków, to potwierdza to, że prawa wszystkich, w tym działaczy praw człowieka, dziennikarzy i prawników, są zagrożone”.
„Rygorystyczna kontrola przemysłu oprogramowania szpiegującego jest teraz pilnie potrzebna, aby powstrzymać dalsze naruszenia. Należy podjąć wszelkie kroki prawne, aby ujawnić pełny zakres i charakter współudziału NSO w łamaniu praw człowieka”.
Amnesty International wzywa do natychmiastowego moratorium na eksport, sprzedaż, transfer i wykorzystanie technologii inwigilacji do czasu wprowadzenia ram regulacyjnych zgodnych z prawami człowieka.
NSO Group posiada licencję na eksport oprogramowania Pegasus wydaną przez izraelskie Ministerstwo Obrony. Amnesty International wzywa rząd Izraela do cofnięcia istniejących licencji eksportowych dla NSO Group, biorąc pod uwagę ryzyko, że jej oprogramowanie szpiegowskie może być wykorzystywane do łamania praw człowieka. Ponadto, NSO Group powinna natychmiast wyłączyć systemy klientów, w przypadku których istnienia wiarygodnych dowodów nadużycia.
Amnesty wzywa również firmę do opublikowania zgodnego z prawami człowieka Raportu Przejrzystości, który ujawni przypadki niewłaściwego wykorzystania jej produktów, kraje docelowe, kontrakty i inne informacje niezbędne do pełnego zbadania ewentualnego wystąpienia przypadków łamania praw człowieka związanych z jej działalnością.
Kontekst
Projekt Pegasus to przełomowa współpraca ponad 80 dziennikarzy i dziennikarek z 17 organizacji medialnych z 10 krajów, koordynowana przez Forbidden Stories, przy wsparciu technicznym Amnesty International, która przeprowadziła najnowocześniejsze testy kryminalistyczne na telefonach komórkowych w celu zidentyfikowania śladów oprogramowania szpiegującego.
NSO Group uparcie twierdzi, że oprogramowanie Pegasus jest legalnie używane do „zbierania danych z urządzeń mobilnych określonych osób podejrzanych o popełnienie poważnych przestępstw”. Nasze ostatnie dochodzenie dowiodło jednak, że narzędzie to jest równolegle wykorzystywane przeciwko społeczeństwu obywatelskiemu, co stanowi wyraźne naruszenie międzynarodowego prawa praw człowieka.
Narzędzie ukierunkowanej inwigilacji cyfrowej NSO Group stosunkowo łatwo wykorzystać do naruszeń praw człowieka, biorąc pod uwagę jego konstrukcję i brak kontroli w celu zapewnienia jego właściwego stosowania. Państwa świadomie wykorzystują Pegasusa do bezprawnego namierzania osób, całkowicie naruszając ich prawo do prywatności.
Pegasus z założenia poważnie narusza prawo do prywatności: jest on ukradkowy, szczególnie inwazyjny i ma zdolność gromadzenia i dostarczania nieograniczonej liczby danych osobowych i prywatnych.
NSO Group nie podjęła odpowiednich działań w celu ukrócenia wykorzystywania swoich narzędzi do bezprawnego, ukierunkowanego nadzoru nad aktywistami, prawnikami i dziennikarzami, pomimo faktu, że albo wiedziała, albo prawdopodobnie powinna była wiedzieć, że ma to miejsce.
NSO Group w serii oświadczeń stwierdziła, że „stanowczo zaprzecza … fałszywym twierdzeniom” zawartym w raporcie. Napisała, że raport konsorcjum był oparty na „błędnych założeniach” i „niepotwierdzonych teoriach” i powtórzyła, że firma uczestniczyła w „misji ratowania życia”. Pełniejsze streszczenie odpowiedzi NSO Group jest dostępne tutaj.