Ihar Pastnou, psychiatra zatrudniony w Regionalnym Centrum Psychiatrii i Narkologii w Witebsku, zamieścił w serwisie YouTube na przestrzeni ostatnich 18 miesięcy szereg wywiadów krytycznych wobec polityki władz i metod zarządzania w służbie zdrowia w mieście. W zamieszczonych wywiadach poruszał takie kwestie, jak błędy medyczne czy marnotrawstwo funduszy; w lipcu 2013 krytykował również stosowaną przez policję metodę badań psychiatrycznych na oddziałach jako metody obchodzenia się z osobami bezdomnymi i włóczęgami.
Z powodu wygłaszanych opinii Ihar Pastnou wszedł w konflikt ze swoimi przełożonymi, a 16 sierpnia komisja psychiatryczna szpitala w którym pracuje orzekła, że wymaga on przymusowego leczenia ze względu na “psychotyczne zaburzenie osobowości z manią w kierunku prześladowania autorytetów”. Tego samego dnia Ihar Pastnou zadzwonił do dziennikarza Radia Wolna Europa, zawiadomił go o swoim zatrzymaniu, po czym jego telefon wyłączono. Sąd rejonowy w Witebsku na rozprawie zamkniętej 21 sierpnia podjął decyzję o przymusowym leczeniu Ihara Pastnoua w Regionalnym Centrum Psychiatrii i Narkologii w Witebsku. W wydanej decyzji sąd stwierdza, że wymaga on przymusowego leczenia psychiatrycznego ze względu na “utrzymujące się zaburzenie psychotyczne”, z powodu którego stanowi on zagrożenie dla samego siebie oraz otoczenia. Sąd nie wyjaśnia w jaki sposób Ihar Pastnou zagraża otoczeniu, wspominając jedynie o publikacjach internetowych. Ihar Pastnou ma 10 dni aby odwołać się od decyzji sądu, nie ma jednak kontaktu ze światem zewnętrznym. Jedynie 22 sierpnia spotkał się z adwokatem w wyniku interwencji miejscowych aktywistów praw człowieka.
Na rządach państw spoczywa szczególna odpowiedzialność za ochronę wolności słowa oraz umożliwienie otwartej dyskusji na temat osób i instytucji publicznych. Amnesty International obawia się, że Ihar Pastnou mógł zostać poddany arbitralnemu pozbawieniu wolności z powodu wyrażonej zgodnie z prawem krytyki systemu opieki zdrowotnej w Witebsku.
Prosimy o pilne wysyłanie apeli w języku białoruskim, rosyjskim, angielskim lub własnym:
n Przypominających władzom, że przymusowe leczenie psychiatryczne może być stosowane wyłącznie w przypadku najcięższych schorzeń psychicznych, kiedy istnieje duże prawdopodobieństwo że pacjent w krótkim czasie lub nieuchronnie zagrozi bezpieczeństwu własnemu lub innych osób;
n Wzywając władze do zlecenia innej komisji psychiatrycznej zbadania Igora Postnova w celu określenia ewentualnego zagrożenia, jakie może on stanowić dla siebie I innych;
n Wzywając władze do zapewnienia Iharowi Pastnauowi pomocy prawnej I kontaktu z adwokatem tak, aby mógł skorzystać z prawa do odwołania.
Apele prosimy wysyłać do dnia 9 października na adres:
Minister Zdrowia
Wasilij Zharko
ul. Myasnikova 39
220048 Mińsk, Białoruś
Fax: +375 17 222 46 27
E-mail: [email protected]
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Ministrze / Dear Minister
Prokurator Generalny
Aleksander Koniuk
ul. Internacjonalnaja 22
220050 Mińsk, Białoruś
Fax: +375 17 226 42 52 (należy poprosić o faks)
Email: [email protected]
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Prokuratorze / Dear General Prosecutor
Z kopią do wiadomości:
Ordynator
Yelena Martynova
Regionalne Centrum Psychiatrii i Narkologii w Witebsku
ul. Centralnaja 1a, Vitba
211300, Obwód Witebski, Białoruś
E-mail: VOPD(at)vitebsk.by
Apele prosimy przesyłać również na adres ambasady Białorusi w Warszawie:
Ambasador Republiki Białorusi w Polsce
Wiktar Gajsionak
Ambasada Republiki Białorusi
Ul. Wiertnicza 58, 02-952 Warszawa
Fax: 22 742 09 80
Email: [email protected]
Zwrot grzecznościowy: Szanowny Panie Ambasadorze
INFORMACJE DODATKOWE
Zgodnie z punktem 16 Zasad ochrony osób z zaburzeniami psychicznymi ONZ przymusowe leczenie psychiatryczne może być stosowane jedynie w przypadkach najcięższych zaburzeń, przez najkrótszy możliwy czas, gdy osoba stanowi bezpośrednie lub nieuchronne zagrożenie dla siebie lub innych.
Na Białorusi regularnie łamane jest prawo do wolności słowa, a osoby krytykujące władze są często ofiarami oskarżeń. Prawo do wolności zgromadzeń i zrzeszania się jest również ograniczane a wszelkie formy wystąpień publicznych, nawet jednoosobowe pikiety, wymagają trudnych do zdobycia zezwoleń, podczas gdy pokojowi demonstranci karani są grzywną lub krótkimi wyrokami więzienia. Aktywiści praw człowieka, aktywiści polityczni, aktywiści społeczeństwa obywatelskiego oraz inne grupy stale zmagają się z przeszkodami biurokratycznymi, prześladowaniami i oskarżeniami o drobne przestępstwa. Brak poszanowania praw człowieka na Białorusi, w tym liczne naruszenia wolności słowa, wolności zgromadzeń i zrzeszania się doprowadziły do potępienia i izolacji kraju na arenie międzynarodowej. Białoruś nie jest członkiem Rady Europy, a przyznany jej status obserwatora został zawieszony w 1997 roku, w wyniku budzących ogromne zastrzeżenia wyborów. Białoruś jest jedynym państwem w Europie i Azji Środkowej, w którym nadal wykonywane są egzekucje – utrzymana jest kara śmierci za “morderstwo z premedytacją, popełnione ze szczególnym okrucieństwem” oraz 12 innych przestępstw w czasie pokoju.
Sytuacji aktywistów na Białorusi poświęcony jest raport Amnesty International z kwietnia 2013: What is not permitted is prohibited: Silencing civil society in Belarus, AI Index: EUR 49/002/2013 (http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR49/002/2013/en).
Więcej na temat Raportu: http://amnesty.org.pl/no_cache/aktualnosci/strona/article/7869.html