Kontrola praworządności na poziomie UE
Amnesty International wraz z organizacjami International Federation for Human Rights, Open Society European Policy Institute, Reporters without Borders, Human Rights Watch i European Association for the Defence of Human Rights skierowały list do Rady ds. Ogólnych oraz państw członkowskich Unii Europejskiej, w którym wzywa Radę do podjęcia najsilniejszych możliwych środków, by przywrócić Polskę do funkcjonowania w zgodzie z prawem UE i jej fundamentalnymi zasadami – w tym poprzez uruchomienie Artykułu 7. Traktatu o UE. Rezultatem mogą być sankcje, w tym zawieszenie praw Polski do głosowania w ramach Rady UE.
Podczas dzisiejszego posiedzenia, ministrowie ds. europejskich państw członkowskich UE nie podjęli żadnych zdecydowanych działań w zakresie ochrony praworządności w Polsce.
– Biorąc pod uwagę powagę sytuacji, reakcja ministrów ds. europejskich na ataki polskiego rządu na prawa podstawowe jest niewystarczająca. Pomimo iż państwa członkowskie zauważają pogarszającą się sytuację praw człowieka w Polsce, to jednak nie potwierdzają tego żadnymi konkretnymi działaniami -powiedziała Draginja Nadażdin, dyrektorka Stowarzyszenia Amnesty International.
– Zamiast tego przerzucają odpowiedzialność na Komisję Europejską, która ma „kontynuować dialog” z Polską. To czas, żeby pokazać państwom członkowskim, które naruszają fundamentalne zasady UE, że poniosą konsekwencje swoich działań”.
Amnesty International wzywa Radę, aby jak najszybciej wróciła do kwestii praworządności w Polsce i przygotowała konkluzje, włączając postulat uruchomienia art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej. Rada powinna oficjalnie potępić ataki na sądownictwo, społeczeństwo obywatelskie oraz grupy szczególnie narażone na naruszenia praw człowieka w Polsce, tj. kobiety, uchodźców i migrantów.
Powszechny Przegląd Okresowy ONZ
Ponadto, w zeszłym tygodniu Polska została poddana kolejnemu, trzeciemu już przeglądowi w ramach Powszechnego Przeglądu Okresowego ONZ. W ramach tego procesu, 11 maja Rada Praw Człowieka opublikowała szereg zaleceń, w tym wezwanie do uchylenia restrykcyjnego prawa o zgromadzeniach i zapewnienia niezależności sądownictwa.
Rekomendacje obejmują również wezwanie do poszanowania integralności i niezależności Trybunału Konstytucyjnego oraz do „przeglądu i zmiany Prawa o prokuraturze w celu wyraźnego oddzielenia funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego”. Badania Amnesty International pokazują, że po połączeniu funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, które weszło w życie w marcu 2016 r., aż 500 spośród wszystkich 6 000 prokuratorów w Polsce zostało przeniesionych do prokuratur niższego szczebla, do innego rejonu lub zmuszonych do przejścia na emeryturę. Prawie 50 prokuratorów złożyło w tym przedmiocie skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, podnosząc naruszenie prawa do sprawiedliwego procesu i prawa do efektywnego zadośćuczynienia.
Kolejny zestaw zaleceń dotyczy istnienia i funkcjonowania organów monitorujących przestrzeganie praw człowieka w Polsce. Polska powinna przeznaczyć odpowiednie środki dla Biura Rzecznika Praw Obywatelskich oraz przywrócić Radę ds. Przeciwdziałania Rasizmowi, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji.
Rząd Polski zadeklarował zbadanie zaleceń i odpowiedź na nie do września 2017 r.
Amnesty International wzywa rząd Polski do uporania się w tym czasie z przyczynami, które doprowadziły do pogorszenia sytuacji praw człowieka w Polsce.
– Rząd powinien zapewnić niezależność wymiaru sprawiedliwości i poszanowanie zasad państwa prawa, które jako jedyne stanowią gwarancję skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości i zadośćuczynienia dla osób doświadczających naruszeń praw człowieka- powiedziała Draginja Nadażdin.
Wszystkie zalecenia Rady Praw Człowieka w sprawie Polski dostępne tutaj.
