„Jesteśmy bardzo zaniepokojeni tym, że Elżbieta Podleśna, polska aktywistka na rzecz praw człowieka, została wczoraj zatrzymana pod zarzutem obrazy uczuć religijnych, po tym jak wróciła z wizyty organizowanej przez Amnesty International w Belgii i Holandii”.
Zarzuty postawiono w związku ze znalezieniem przez policję kopii plakatów przedstawiających wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej z aureolą w kolorach tęczy podczas rewizji w mieszkaniu Elżbiety. Takie plakaty zostały rozwieszone w Płocku pod koniec kwietnia.
„Obawiamy się, że Elżbieta została zatrzymana za swój pokojowy aktywizm. Amnesty International wzywa polskie władze do zaprzestania nękania pokojowych demonstrantów i aktywistów w Polsce, w tym przez arbitralne zatrzymania osób, które bronią swoich praw. Władze muszą powstrzymać się od niezgodnego ze standardem międzynarodowym ograniczania prawa do swobodnego wyrażania swoich poglądów”.
This morning police in #Poland arrested a woman who had just returned from tours with @amnestynl and @amnestyvl raising the alarm on how the Polish govt is trampling on rule of law.
The police claim that she distributed this image, after it was posted around the town of #Płock. pic.twitter.com/FSyh5tnwka
— Amnesty EU (@AmnestyEU) May 6, 2019
Tło:
Elżbieta Podleśna w niedzielę wieczorem wróciła do Polski po zakończeniu wyjazdu z Amnesty International do Belgii i Holandii, podczas którego mówiła o obawach dotyczących praworządności w Polsce.
Podczas rewizji w mieszkaniu Elżbiety Podleśnej policja skonfiskowała jej laptop, telefon komórkowy i karty pamięci. Aktywistka dowiedziała się też, że policja poddała ją obserwacji i zażądała zapisu z kamery CCTV z budynku, w którym mieszka.
Standardy międzynarodowe:
Komitet Praw Człowieka, w Komentarzu Ogólnym nt. wolności wyrażania poglądów stwierdził: “Zakaz okazywania braku szacunku dla religii lub innego sytemu wyznaniowego, w tym regulacje dotyczące bluźnierstwa, są niezgodne z Paktem [Praw Międzynarodowych i Politycznych], z wyjątkiem sytuacji przewidzianych wprost w art. 20 ust. 2 Paktu”. Zatem jedyny wyjątek od tej zasady to promowanie nienawiści (“Popieranie w jakikolwiek sposób nienawiści narodowej, rasowej lub religijnej, stanowiące podżeganie do dyskryminacji, wrogości lub gwałtu, powinno być ustawowo zakazane”).
Oznacza to, że religia lub wyznanie nie są chronione przez prawo międzynarodowe przed “okazywaniem braku szacunku”, chyba że towarzyszy temu nawoływanie do dyskryminacji albo przemocy np. wobec jej wyznawców.
Specjalny Sprawozdawca ds. wolności poglądów podkreślił, że ograniczenia prawa do swobodnego wyrażania poglądów zostały “zaprojektowane, żeby chronić poszczególne osoby przed bezpośrednim naruszeniem ich praw” i “nie zostały zaprojektowane, żeby chronić system wyznaniowy przed wewnętrzną lub zewnętrzną krytyką”.
Podobnie Specjalni Sprawozdawcy ds. wolności religii oraz ds. rasizmu i związanej z nim nietolerancji, jak również Plan Działania z Rabatu (2012) podkreślają, że “wolność religii i wyznania przewidziana w odpowiednich standardach międzynarodowych, nie obejmuje prawa do religii lub wyznania niepodlegającego krytyce lub ośmieszaniu”.
W świetle tych standardów, regulacje polskiego prawa karnego, a zwłaszcza art.196 Kodeksu karnego, naruszają zobowiązania Polski do ochrony wolności wyrażania poglądów gwarantowanej w art. 19 Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.