Wasza Wysokość, niech mi będzie wolno rozpocząć od podkreślenia, jak bardzo czujemy się zaszczyceni Waszą obecnością na dzisiejszym spotkaniu. Poprzez opowiedzenie się po naszej stronie i Wasze wysiłki na rzecz poprawy sytuacji kobiet i dziewcząt w Jordanii i na całym świecie, dążycie do wzorcowej roli przywódczej w regionie. Przez Waszą dzisiejszą obecność potwierdzacie wkład wszystkich tych, którzy pracują na rzecz ochrony praw człowieka, dlatego dziękuję za uświetnienie tej okazji.
Wasza Wysokość, Szanowni Goście, Przyjaciele,
Nasza kampania „Stop Przemocy Wobec Kobiet” oddaje głos milionom kobiet na świecie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, które cierpią z powodu przemocy tylko dlatego, że są kobietami.
▪ Kobiety irackie, które codziennie żyją w strachu przed porwaniem, gwałtem czy zabójstwem pośród ciągłego braku bezpieczeństwa. Obawiają się także reakcji na prawa kobiet w atmosferze braku stabilizacji politycznej.
▪ Nasza kampania oddaje głos kobietom na Terytoriach Okupowanych Palestyny, których cierpienia rzadko są nagłaśniane przez środki masowego przekazu. Nie dociera do nas, jak bardzo one cierpią, gdy ich mężowie, ojcowie czy synowie są aresztowani lub zabijani, lub gdy tracą pracę. Nie słyszymy, że cierpią z powodu burzenia domów, zamknięć, budowy muru. Dzisiaj usłyszymy historię jednej palestyńskiej kobiety.
▪ Nasza kampania oddaje głos niezliczonej liczbie kobiet w krajach rozciągających się od Maroka do Iranu i od Jemenu do Iraku, które doświadczają przemocy w ich domach i społecznościach. Dzisiaj usłyszymy historię kobiety walczącej o uniknięcie takiej przemocy i szukającej sprawiedliwości. Tak się złożyło, że ocalona pochodzi z Maroka, ale mogłaby pochodzić z jakiegokolwiek kraju tego regionu czy jakiegokolwiek innego państwa świata.
Przemoc wobec kobiet to skandal międzynarodowy. Jedna na trzy kobiety – miliard kobiet – doświadcza poważnej przemocy podczas swojego życia. Miliony kobiet są gwałcone, atakowane, bite i poniewierane w czasie wojny lub we własnych domach. Każdego roku 2 miliony dziewcząt doświadcza okaleczenia żeńskich narządów płciowych. W niektórych częściach świata kobiety są zabijane przez własne rodziny w imię honoru. W innych są palone, ponieważ nie wniosły odpowiedniego posagu. Nawet w bogatszych, bardziej rozwiniętych krajach na świecie, są one bite przez swoich partnerów. W Stanach Zjednoczonych co 15 sekund jakaś kobieta zostaje zaatakowana. W Wielkiej Brytanii każdego tygodnia 2 kobiety są zabijane przez swoich partnerów.
Najbardziej niewygodną prawą jest ta, że przemoc wobec kobiet nie jest czymś, co zdarza się gdzieś. To ma miejsce tutaj. Doświadczamy jej my, nasi przyjaciele i rodziny.
Dzieje się tak z powodu bezkarności, nierówności, apatii i tolerancji wobec takich praktyk.
Dzieje się tak, ponieważ rządy państw są ślepe na przemoc i pozwalają, aby ci, którzy popełniają tą zbrodnię, unikali odpowiedzialności. 79 państw, włączając w to większość krajów Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej nie posiada regulacji prawnych dotyczących przemocy domowej. W 127 krajach, w tym w większości państw na Bliskim Wschodzie, nie ma szczegółowych regulacji odnośnie molestowania seksualnego. Tylko w 16 państwach istnieją regulacje dotyczące napaści na tle seksualnym (w tej grupie nie ma ani jednego kraju z rejonu Bliskiego Wschodu). Nawet tam, gdzie są odpowiednie ustawy, policja i sądownictwo nie są w stanie właściwie wprowadzić ich w życie.
Przemoc wobec kobiet ma miejsce, ponieważ reguły, polityka i praktyki dyskryminują kobiety pod względem politycznym, ekonomicznym i społecznym oraz tworzą środowisko, w którym kobiety mogą być podmiotem zduszenia czy ataku. W przynajmniej 54 państwach świata, przeważnie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, obowiązują zasady, które otwarcie dyskryminują kobiety. Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Wobec Kobiet została ratyfikowana przez wiele państw tego regionu, ale zgłoszenie wielu zastrzeżeń do niej, faktycznie unieważniło efekt Konwencji.
Przemoc wobec kobiet ma miejsce, ponieważ wiele kobiet zaprzecza, jakoby miały równy dostęp do społecznych i ekonomicznych praw i możliwości. Widzimy w globalnej gospodarce, że coraz więcej kobiet odczuwa biedę. Kobiety uwięzione w nędzy są bardziej narażone na przemoc i mają mniejsze szanse na uwolnienie się z niej. Pomyślcie o kobietach usuniętych na margines naszych społeczeństw, o pracownicach migrujących i pracownicach domowych.
Przemoc wobec kobiet ma miejsce, ponieważ to my na nią pozwalamy. Jako kobiety za bardzo się boimy i wstydzimy, aby o tym mówić. Jako mężczyźni zaprzeczamy jej. Jako społeczeństwo tolerujemy ją i szukamy wymówek, w imię religii, obyczajów, kultury i tradycji. Wolność od przemocy nie jest przywilejem, to uniwersalne prawo człowieka. Wszystkie kobiety są upoważnione do bycia wolnymi od przemocy ze strony państwa czy aktorów prywatnych. Rządy są zobowiązane przez prawo międzynarodowe do zapewnienia tego prawa. Żaden obyczaj, kultura czy tradycja, żadna regulacja prawna, polityka czy praktyka nie mogą być zastosowane do odebrania kobietom ich prawa. Nic nie może tłumaczyć przemocy wobec kobiet.
Przemoc wobec kobiet jest brutalna na Bliskim Wschodzie, ale nie jest nie do przezwyciężenia – widoczny jest pewien postęp, dzięki przemianom w regionie, dzięki staraniom tysięcy kobiet na Bliskim Wschodzie, które organizują się w walce z przemocą. Przełamują tabu i wypowiadają się przeciw naruszeniom. Powstają i lobbują na rzecz zmiany ich politycznego, ekonomicznego i społecznego statusu.
I my dostrzegamy zmianę. Ważne jest potwierdzenie i rozpoznanie postępu, jaki się dokonał. Ilość chłopców i dziewcząt przyjmowanych do prywatnych szkół wyrównały się obecnie w Jordanii, Libanie, Zjednoczonych Emiratach Arabskich i Palestynie. Ponad połowa absolwentów w Arabii Saudyjskiej, Kuwejcie i Katarze to kobiety. W rządzie Tunezji zasiada 6 kobiet, a w Jordanii – 3. W Maroku właśnie wprowadzono bardzo postępowe – jak na ten region – prawo rodzinne. Jordańska ochrona rodziny wygrała w ubiegłym roku Nagrodę Praw Człowieka ONZ za tworzenie systemu skierowanego przeciwko przemocy w regionie. Poinformowano mnie, że Jordania przyjęła przepisy dotyczące schronisk dla kobiet oraz rozważa zmiany w ustawodawstwie dotyczącym przemocy domowej. Ostatnio Rada Współpracy Zatoki Perskiej (Gulf Cooperation Council, GCC) zadeklarowała utworzenie komitetu ds. kobiet, zajmującego się m.in. zatrudnieniem.
Są to istotne zmiany, ale nadal daleka droga przed nami, a na niej wiele przeszkód. Połowa arabskich kobiet nie potrafi czytać, a 4 mln dziewcząt nie uczęszcza do szkół. Tylko 6% miejsc w parlamentach państw arabskich zajmują kobiety (w porównaniu z oczekiwanymi 16%). Społeczne i kulturowe postawy i złe postrzeganie religii nie doceniają kobiet, zniewalają i podporządkowują je.
Przemoc wobec kobiet nadal szerzy się w regionie. Największym wyzwaniem dla wszystkich pozostaje to, jak zwalczać wyznaczone granice, jak doprowadzić do zmiany utrwalonych wartości.
Ale jeśli jest wyzwanie, to również czuje się zmianę w powietrzu – i musimy ją popierać, wspierać i na niej budować. Mieści się to w celu Amnesty International, która rozpoczyna swoją kampanię powstrzymania przemocy wobec kobiet na Bliskim Wschodzie. Nasza kampania skoncentruje się na przemocy w rodzinie i w czasie konfliktu zbrojnego.
Pracując wspólnie z grupami kobiet i innymi partnerami w regionie, wezwiemy rządy do publicznego zadeklarowania uczynienia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka rzeczywistością dla wszystkich kobiet. Będziemy nakłaniać do ratyfikacji traktatów międzynarodowych dotyczących praw kobiet i uchylenia ich zastrzeżeń.
Będziemy propagować zmianę reguł dyskryminujących kobiety i utrwalających przemoc. Wezwiemy do uchwalenia norm chroniących kobiety i karania gwałtu i innych form przemocy seksualnej. W każdym kraju będziemy się domagać, aby rządy postępowały zgodnie ze swoimi zobowiązaniami, respektowały, chroniły i promowały prawo kobiet do bycia wolnymi od przemocy.
Rozwiązanie znajduje się w zmianie postaw. Wcześniej, podczas prywatnego spotkania, Jej Wysokość Królowa podkreśliła znaczenie kształcenia młodzieży, młodych chłopców i dziewcząt w tej dziedzinie. Będziemy wspierać i rozwijać edukację w dziedzinie praw człowieka oraz programy uświadamiające na wszystkich poziomach społeczeństwa. I co najważniejsze, wezwiemy mężczyzn do przyłączenia się do kampanii, ponieważ razem możemy coś zmienić.
Wasza Wysokość, podczas ostatniej wizyty w Londynie powiedziałaś: „W Jordanii mierzymy naszą skuteczność nie ze względu na to, jak daleko dochodzimy, ale jak dalece jesteśmy zdeterminowani, by dojść”. Zgadzam się z tym. Prawdziwym sprawdzianem jest decyzja polityczna i zobowiązanie przywódców regionu i to jest obecnie pilnie potrzebne. Ponieważ pod koniec dnia cierpi nie tylko kobieta, ale społeczeństwo jako całość.
„Naród jest jak ptak z dwoma skrzydłami – jeśli jedno skrzydło jest złamane, ptak nie może lecieć”.
Podczas tego samego spotkania Wasza Wysokość przypomniała uczestnikom, że każda jednostka ma siłę, aby coś zmienić. „Jesteś jedną osobą na świecie, ale dla jednej osoby jesteś całym światem”. Amnesty International jest organizacją zrzeszającą 1,8 mln członków w ponad 100 państwach świata, pracującą dla i z osobami indywidualnymi. Dlatego my wszyscy w Amnesty wierzymy w moc zwykłych jednostek spowodowania niezwykłych zmian. Wzywamy wszystkich, mężczyzn i kobiety, aby przyłączyli się do naszej kampanii – przemówcie, wstańcie, powiedzcie: „Nie. Ja nie dokonam przemocy wobec kobiety, ja tego nie będę tolerował. Nie pozwolę innym na to i nie spocznę, dopóki nie zostanie ona wykorzeniona”. Pracując razem możemy coś zmienić.
Więcej informacji:
» Strona kampanii Stop przemocy wobec kobiet