“Coraz silniejsze rozprzestrzenianie się HIV/AIDS wśród kobiet jest związane z przemocą na tle seksualnym. Jeśli rządy rzeczywiście poważnie traktują walkę z tą chorobą, powinny zająć się również inną światową pandemią [epidemią obejmującą wielki obszar] czyli przemocą wobec kobiet”, powiedziała Amnesty International.
Przemoc jest kluczowym czynnikiem zwiększającym ryzyko zarażenia się wirusem. Analizy dowodzą, że pierwsze doświadczenia seksualne dziewcząt są zwykle efektem przymusu. Wiadomym jest, że jedna na pięć kobiet będzie ofiarą gwałtu bądź doświadczy usiłowania gwałtu w ciągu swojego życia. Tradycyjne praktyki takie jak okaleczanie żeńskich narządów płciowych, wczesne małżeństwa oraz zwyczaj „przejmowania” niedawno owdowiałych kobiet przez innych osobników płci męskiej zwiększa wśród kobiet ryzyko infekcji.
Obecne w konfliktach masowe gwałty i przemoc seksualna napędzają pandemię w krajach tak różnych jak Demokratyczna Republika Konga czy Kolumbia. W Kongu dziesiątki tysięcy kobiet doznało gwałtu w czasie konfliktu zbrojnego, a system opieki zdrowotnej kompletnie się załamał co znalazło wyraz między innymi w tym, że zaledwie 8% oddanej krwi było badanych przed przeznaczeniem do transfuzji. Sytuacja w rozdartym wojną regionie Darfur w Sudanie rozwinie się prawdopodobnie w tym samym kierunku sądząc po doniesieniach o traktowaniu gwałtu i przemocy seksualnej również jako środków walki. Większość kobiet w Darfurze doświadczyła okaleczania narządów płciowych. Jest to praktyka znacznie zwiększająca ryzyko zarażenia się wirusem.
Piętno doświadczeń jest poważnym problemem zarówno dla ofiar gwałtu jak i osób zarażonych HIV/AIDS. Kobiety często rezygnują z szukania pomocy medycznej bezpośrednio po gwałcie bojąc się rozpoznania w nich ofiar gwałtu i wykluczenia przez lokalną społeczność. Amnesty International otrzymało w Kolumbii wiele zeznań dotyczących losu osób należących do napiętnowanych grup, łącznie z nosicielami HIV/AIDS, którzy „zaginęli”, byli prześladowani bądź zostali zabici.
“W wielu częściach świata piętno doświadczeń uniemożliwia kobietom dostęp do opieki medycznej i prowadzi do ich wykluczenia z rodzin i lokalnych społeczności”, powiedziała Amnesty International.
Tam, gdzie odmawia się kobietom własności i prawa do spadku, zatrudnienia oraz dostępu do finansów, są one zmuszane do bycia zależnymi od mężczyzn co stawia je w sytuacji uniemożliwiającej efektywne domaganie się praw i bronienie się przed przemocą. Ponad to wiele kobiet i dziewcząt nie jest świadomych tego, jak chronić się przed HIV/AIDS. Przykładowo w Etiopii około 80% zamężnych kobiet nie odebrało żadnej edukacji i nie potrafi czytać. Zapewnianie dostępu do edukacji, włączając w nią zwiększanie świadomości na temat seksu, zdrowia czy HIV/AIDS jest kwestią fundamentalną w ochronie praw kobiet i dziewcząt.
“Dyskryminacja i nierówne prawa w związku utrudniły kobietom i dziewczętom kontrolowanie ich życia i seksualności, łącznie z decydowaniem o bezpiecznym seksie. Kobiety muszą mieć większe prawa, tak, by mogły skutecznie bronić swoich interesów”, powiedziała Amnesty International.
Walka z rozprzestrzenianiem się HIV/AIDS musi obejmować efektywne środki:
- zwiększenie świadomości kobiet na temat HIV/AIDS oraz zapewnienie im generycznych odmian leków AZT oraz odpowiedniej opieki medycznej,
- powstrzymanie przemocy wobec kobiet,
- zapewnienie kobietom i dziewczętom edukacji, łącznie z informacjami na temat zdrowia i seksualności,
- wzmocnienie praw ekonomicznych kobiet,
· przeprowadzenie skutecznej publicznej kampanii informacyjnej zwalczającej uprzedzenia wobec HIV/AIDS.
“W przypadku, gdy rodzime rządy nie są w stanie zapewnić odpowiedniej opieki medycznej, społeczność międzynarodowa zobowiązana jest do udzielenia finansowego wsparcia”, dodała Amnesty International.
Tło
Organizacja UNAIDS oszacowała liczbę ludzi zarażonych wirusem HIV/AIDS w 2003 r. na 35,7 miliona osób dorosłych (w tym 17 milionów kobiet) oraz 2,1 miliona dzieci. Wzrastające wskaźniki nosicieli HIV/AIDS obejmują głównie kobiety. Zgodnie z raportem UNAIDS prawdopodobieństwo zarażenia HIV/AIDS na całym świecie jest 1,6 razy większe w przypadku kobiet niż mężczyzn. W krajach afrykańskich leżących na terenie Sahary 57% nosicieli stanowią kobiety a 2/3 spośród osób HIV-pozytywnych to kobiety i dziewczęta.
Kobiety coraz częściej domagają się swoich praw. Inicjatywy grassroots czyli oddolne ruchy kobiece stały się w ostatnich latach bardzo popularne wśród kobiet, szczególnie wśród kobiet zarażonych HIV/AIDS.