AI Index: IOR 40/035/2006
Podczas trzytygodniowych obrad druga sesja Rady ds. Praw Człowieka ONZ zajęła się kilkoma kluczowymi kwestiami. Przeprowadzono rzetelne dyskusje na temat raportów Procedur Specjalnych i przedstawiono raporty o postępach grup roboczych udoskonalających Procedury. Debatowano również nad głównymi wyzwaniami stawianymi przed międzynarodowymi społecznościami dotyczącymi praw człowieka – łącznie ze złożonym tematem kryzysu praw człowieka w Darfurze, konsekwencjami zastosowania przemocy w Libanie i na Terenach Okupowanych oraz pogarszającą się sytuacją przestrzegania praw człowieka na Sri Lance. Jednak mimo wielu starań na przestrzeni ostatnich trzech tygodni, Rada ma w tych kwestiach niewiele do zaprezentowania.
Rozczarowujący brak wyników
Amnesty International jest zaniepokojone faktem, iż po trzech tygodniach nieustannych dyskusji nie zostały podjęte żadne konkretne decyzje zmierzające do ochrony praw człowieka.
Wydaje się oczywiste, iż Rada mierzy się z trudnymi wyzwaniami, jednak czas sesji musi być lepiej wykorzystany, aby im sprostać. Niezbędne jest wypracowanie nowych metod pracy w celu szybkiego i skutecznego działania na rzecz promowania praw człowieka i ich ochrony na całym świecie.
Rada musi również zademonstrować swoją sprawność w wywieraniu nacisku w kwestiach praw człowieka. W chwili obecnej druga sesja rozczarowuje zarówno pod względem braku wyraźnych wyników w budowaniu nowej instytucji, jak również niemożności wypracowania jednolitego stanowiska nawet w najbardziej kluczowych i palących kwestiach dotyczących praw człowieka.
Dla odniesienia długotrwałego sukcesu niezbędne jest, aby Rada podjęła skuteczne działania już 27 listopada, kiedy to wznowi obrady drugiej sesji i chwilę potem rozpocznie trzecią sesję spotkań.
Specjalne Procedury
Większość drugiej sesji poświęcona była rozważaniom nad raportami Procedur Specjalnych Rady, które stanowią jeden z kluczowych elementów przejętych po Komisji ds. Praw Człowieka.
Raporty dotyczące misji, komunikacji z władzami oraz drobiazgowych badań przeprowadzonych przez niezależnych ekspertów praw człowieka zwróciły uwagę Rady na przestrzeganie praw człowieka w krajach wszystkich regionów oraz przedstawiły rządom konkretne rekomendacje w celu zainteresowania ich problematyką praw człowieka oraz promowaniem i ochroną tychże wartości.
Dodatkowo w nawiązaniu do interaktywnego dialogu z Wysokim Komisarzem ds. Praw Człowieka Rada zajęła się również samymi Procedurami Specjalnymi z ich ulepszonymi procedurami angażującymi władze państwowe, organizacje pozarządowe i krajowe organizacje praw człowieka wszystkich regionów. Amnesty International czeka na pozytywne reakcje na Procedury Specjalne ze strony krajów, demonstrowane poprzez zwiększenie liczby zaproszeń, akceptowanie próśb wizytacji, zaangażowanie w dialog oraz kroki podjęte w celu realizacji rekomendacji.
Pozytywny odzew na postanowienia Procedur Specjalnych od rządów wszystkich regionów jest świadectwem potwierdzającym potrzebę podtrzymania przez Radę innowacyjnego i elastycznego systemu Procedur Specjalnych.
Organizacja zachęca do dalszego utrwalania i rozbudowywania integracji Procedur Specjalnych podczas prac Rady na przyszłych sesjach.
Niestety, proceduralna decyzja o raportach i badaniach nad mechanizmami i mandatami stosowanymi przez Radę jest bladym odzwierciedleniem ogromnego zaangażowania Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka w Procedury Specjalne.
Amnesty International żałuje, iż członkowie Rady nie doszli w tej kwestii do porozumienia. Żałujemy również, iż tak niewiele spośród 44 projektów i rezolucji opracowanych przez rządy podczas drugiej sesji miało wpływ na rekomendacje Procedur Specjalnych.
Negatywny wpływ prac Komisji na Radę
Amnesty International zaniepokojone jest faktem, iż trzy tygodnie drugiej sesji były wypełnione próbami zdyskredytowania Komisji ds. Praw Człowieka.
Uporczywe podejrzenia rzucane na polityczne motywacje skutecznie przeciwdziałały efektywnej współpracy w celu zapobiegnięcia dalszemu pogarszaniu się sytuacji związanej z ochroną praw człowieka na Sri Lance.
Zarzuty niejasnych intencji politycznych przypominają smutne czasy Rady, która nie była w stanie zareagować na rażące i systematyczne naruszenia, jakie miały miejsce w sudańskim Darfurze czy wschodnim Czadzie. Inicjatywy dotyczące poważnych zagadnień zostały rozpatrzone praktycznie bez konsultacji, pomimo iż 15 marca bieżącego roku Rada uchwaliła rezolucję 60/251 nawołującą do wzmożonej współpracy.
Niektóre inicjatywy nie pokrywały się z wcześniejszymi decyzjami Rady ani z planami ustalonymi decyzją 2006/104 dotyczącą przeglądu mechanizmów działania na najbliższy rok oraz decyzją 2006/105 dotyczącą programu pracy, które były precyzyjnie wynegocjowane na pierwszym spotkaniu Rady. Zbyt napięty program pracy Rady przyniósł 44 projekty i rezolucje, jednak podjęcie tematu wielu z nich w tym momencie obrad wydaje się co najmniej wątpliwe, bowiem niektóre z projektów były podyktowane chęcią wywarcia politycznych nacisków i przypominały działania Komisji w jej najmniej efektywnym okresie.
Uniwersalna Okresowa Rewizja oraz ocena mechanizmów
Dyskusja na temat uaktualnień dotyczących nieformalnych konsultacji grup roboczych ds. Uniwersalnej Okresowej Rewizji oraz oceny mechanizmów zajmujących się prawami człowieka mająca miejsce podczas trzeciego tygodnia sesji pokazała, iż dokonał się pewien postęp, wciąż jednak wiele pozostaje do zrobienia w tych dwóch kwestiach. Amnesty International czeka na kolejne decyzje podczas pierwszego formalnego spotkania grup roboczych jeszcze w tym roku.
Odroczone projekty i rezolucje
Pomimo iż Rada odłożyła rozpatrzenie 44 projektów i rezolucji do 27 listopada, kiedy to wznowiona zostanie druga sesja, należy niezwłocznie przystąpić do działania, jeżeli Rada chce jak najszybciej spełnić podstawowe założenia nałożone na nią przez rezolucję 60/251. Założenia te nie zostaną przedyskutowane w momencie, gdy trzecia sesja Rady poświęcona będzie zakończeniu spraw sesji drugiej. Zapewnienia o konstruktywnej współpracy międzynarodowej i dialogu nie będą miały żadnego znaczenia, jeśli koniec drugiej sesji wypełnią sporne inicjatywy cieszące się wątpliwym poparciem.
Patrząc w przyszłość
Amnesty International ma nadzieję, iż trudności napotkane przez Radę i jej członków podczas drugiej sesji są tylko odzwierciedleniem niedokończonych spraw Komisji oraz niepewności, jaka towarzyszy wysiłkom tworzenia nowego oblicza instytucji ONZ ds. praw człowieka, oraz lepszych metod jej działania. Amnesty International wzywa członków Rady oraz kraje-obserwatorów do stawienia czoła zobowiązaniom rezolucji 60/251 w celu wzmocnienia struktur decyzyjnych nowej instytucji ONZ.
Zobowiązania te powinny być czymś więcej niż tylko obietnicami, mają bowiem służyć konstruowaniu międzynarodowego dialogu i współpracy oraz demonstrowaniu niezbędnej woli politycznej do budowania międzyregionalnych porozumień niezbędnych do stworzenia silnej i efektywnej instytucji praw człowieka. Amnesty International ponagla rządy zaangażowane w promowanie i ochronę praw człowieka do budowania Rady Praw Człowieka godnej aspiracji Komisji Głównej i wierzy, iż są one w stanie udowodnić sobie i innym posiadanie kompetencji do należytego wypełnienie tego zadania.
Fakty Rada ds. Praw Człowieka obradowała na swojej drugiej sesji od 18 września do 6 października 2006 r. Ostatniego dnia odroczyła sesję do 27 listopada, kiedy to podjęte zostaną decyzje dotyczące 44 projektów i rezolucji.