- Liczba wykonanych wyroków śmierci była najwyższa od 2017 r. – pokazuje wydawany rokrocznie raport Amnesty International o stosowaniu kary śmierci na świecie
- 81 osób zostało straconych jednego dnia w Arabii Saudyjskiej
- Powszechnie wiadomo o 20 krajach, które wykonywały wyroki kary śmierci
- 6 krajów zniosło karę śmierci całkowicie lub częściowo
Coroczny raport Amnesty International na temat kary śmierci odnotowuje w 2022 r. najwyższą od 5 lat liczbę przeprowadzonych na świecie egzekucji. Do tak wysokiej liczby przyczyniły się opresyjne rządy na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej.
Zgodnie z dostępnymi informacjami w 2022 r. stracono łącznie 883 osoby w 20 krajach. Stanowi to 53% wzrost w porównaniu do roku poprzedniego. Liczby te nie obejmują jednak tysięcy osób, które prawdopodobnie zostały zabite w Chinach. Największy przyrost egzekucji odnotowano na Bliskim Wschodzie i Afryce Północnej: z 520 w 2021 r. do 825 w 2022 r.
Kraje Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w 2022 r. znacząco nasiliły egzekucje, czym dobitnie pokazały bezduszność i brak poszanowania dla ludzkiego życia.
Agnès Callamard, Sekretarzyni Generalna Amnesty International
“Kraje Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w 2022 r. znacząco nasiliły egzekucje, czym dobitnie pokazały bezduszność i brak poszanowania dla ludzkiego życia. Stosowanie kary śmierci to poważne naruszenie prawa międzynarodowego, tymczasem liczba wykonanych wyroków gwałtownie wzrosła w całym regionie. W Arabii Saudyjskiej w ciągu jednego dnia stracono aż 81 osób. W Iranie natomiast w celu stłumienia rewolty dokonano egzekucji osób, które korzystały jedynie ze swojego prawa do protestu” – powiedziała Agnès Callamard, Sekretarzyni Generalna Amnesty International.
Co oburzające, 90% udokumentowanych egzekucji (wyłączając Chiny) zostało przeprowadzonych przez zaledwie trzy kraje. W Iranie liczba wykonanych wyroków śmierci wzrosła z 314 w 2021 r. do 576 w 2022 r., a w Arabii Saudyjskiej niemal się potroiła – z 65 w 2021 r. do 196 w 2022 r., co stanowi najwyższy wynik od 30 lat. W Egipcie stracono natomiast 24 osoby.
W kilku krajach dane na temat wykonywania kary śmierci są niejawne. Należą do nich Chiny, Korea Północna i Wietnam. Realna liczba egzekucji wykonanych na świecie jest więc znacznie wyższa. Mimo że nie wiadomo, ile dokładnie osób stracono w Chinach, bezsprzecznym jest, że należą one do krajów, w których kara śmierci wykonywana jest najczęściej. Wyprzedzają Iran, Arabię Saudyjską, Egipt i USA.
Pięć państw wznowiło egzekucje
W 2022 roku wznowiono wykonywanie kary śmierci w pięciu państwach – Afganistanie, Kuwejcie, Mjanmie, Palestynie i Singapurze. Wzrost liczby egzekucji odnotowano natomiast w przypadku Iranu (z 314 w 2021 r. do 576 w 2022 r.), Arabii Saudyjskiej (z 65 w 2021 r. do 196 w 2022 r.) i USA (z 11 w 2021 r. do 18 w 2022 r.).
Odnotowana liczba osób straconych za przestępstwa narkotykowe wzrosła w 2022 r. ponad dwukrotnie w porównaniu do 2021 r. Egzekucje za czyny zabronione tego typu naruszają międzynarodowe standardy ochrony praw człowieka, które mówią o tym, że egzekucje mogą być wykonywane tylko za “najpoważniejsze przestępstwa”, przede wszystkim za zabójstwo z zamiarem bezpośrednim. Wyroki śmierci za przestępstwa narkotykowe zostały odnotowane w Chinach, Arabii Saudyjskiej (57), Iranie (255) i Singapurze (11) i stanowiły 37% wszystkich egzekucji odnotowanych globalnie przez organizację. Egzekucje za przestępstwa narkotykowe wykonano prawdopodobnie również w Wietnamie, jednak te informacje pozostają utajnione.
Kara śmierci w nieproporcjonalnym stopniu dotyka osoby pochodzące ze środowisk marginalizowanych.
Agnès Callamard
„Blisko 40% wszystkich egzekucji zostało wykonanych za przestępstwa narkotykowe. Stanowi to niebywałe okrucieństwo. Co istotne, kara śmierci w nieproporcjonalnym stopniu dotyka osoby pochodzące ze środowisk marginalizowanych” – powiedziała Agnès Callamard. “Nadszedł czas, aby rządy i ONZ zwiększyły presję na rozliczenie osób odpowiedzialnych za te rażące naruszenia praw człowieka i zapewniły wprowadzenie międzynarodowych zabezpieczeń, by nie miały one miejsca w przyszłości”.
Podczas gdy liczba egzekucji wzrosła, całkowita liczba odnotowanych wyroków śmierci pozostała zasadniczo taka sama, z niewielkim spadkiem z 2052 w 2021 r. do 2016 w 2022 r.
Iskierka nadziei
Fakt, że sześć krajów zniosło karę śmierci całkowicie lub częściowo, stanowi iskierkę nadziei.
Kazachstan, Papua Nowa Gwinea, Sierra Leone i Republika Środkowoafrykańska zniosły karę śmierci za wszystkie przestępstwa, natomiast Gwinea Równikowa i Zambia zniosły karę śmierci tylko za lżejsze przestępstwa.
Do grudnia 2022 roku aż 112 krajów zniosło karę śmierci za wszystkie przestępstwa, a dziewięć krajów zniosło karę śmierci tylko za lżejsze przewinienia.
Liberia i Ghana podjęły kroki legislacyjne w kierunku zniesienia kary śmierci, a władze Sri Lanki i Malediwów zapowiedziały, że odstąpią od wykonywania wyroków śmierci. Projekty ustaw mających na celu zniesienie obowiązkowej kary śmierci zostały również złożone w parlamencie malezyjskim.
“Wiele państw odchodzi od zbrodniczej praktyki kary śmierci. Brutalne działania zbrodniczych reżimów Iranu, Arabii Saudyjskiej, Chin, Korei Północnej oraz Wietnamu są teraz w zdecydowanej mniejszości. Kraje te także powinny zrezygnować ze stosowania haniebnej kary pozbawiania życia” – powiedziała Agnès Callamard.
125 państw członkowskich ONZ wzywa do moratorium na egzekucje – liczba większa niż kiedykolwiek dotąd. Amnesty International żywi nadzieję, że egzekucje przejdą do historii. Nie ustaniemy w wysiłkach, dopóki kara śmierci nie zostanie zniesiona na całym świecie.