30 czerwca 2004, po trzydniowej debacie, ruandyjski parlament przyjął zalecenia parlamentarnej komisji, powołanej dla zbadania obecności i zasięgu “ideologii ludobójstwa” w Ruandzie po zabójstwach trzech osób ocalałych z rzezi między kwietniem a listopadem 2003.
Liczne instytucje, w tym organizacje religijne, szkoły oraz krajowe i międzynarodowe organizacje pozarządowe zostały oskarżone w jej raporcie o popieranie ludobójstwa lub rozpowszechnianie jego idei.
Amnesty International wyraża obawę, że raport komisji, wydający się opierać na błędnych przypuszczeniach i niewystarczającym śledztwie, stwarza zagrożenie dla liderów wymienionych organizacji. Wielu parlamentarzystów żądało dla nich kary śmierci.
Ruandyjskie Zgromadzenie Narodowe poparło zalecenie komisji, by rozwiązać pięć organizacji pozarządowych: LIPRODHOR, FOR, SDA-IRIBA, Świadkowie Zmartwychwstania i Zachowując Pamięć o Rodzinie. Oddziały wymienionych w raporcie instytucji religijnych, które nie zarejestrowały się oficjalnie, również mają zostać rozwiązane. Międzynarodowe NGOs otrzymają rządowe ostrzeżenie.
”Jeśli rząd podejmie te kroki, społeczeństwo obywatelskie Ruandy, już szykanowane przez władze, otrzyma największy cios” – powiedziała organizacja. -Amnesty International potępia zabicie ocalałych z ludobójstwa. Choć są to potworne zbrodnie, nie powinno się nimi manipulować, by wyeliminować legalne i usankcjonowane prawnie działania społeczeństwa obywatelskiego”.
Tło
Komisja, złożona z dziesięciu deputowanych, została utworzona 20 stycznia 2004 w odpowiedzi na zabicie trzech osób, ocalałych z rzezi w prowincji Gikongoro: Charlesa Rutinduki 26 listopada 2003, Emile Ndahimana w październiku 2003 i Elie Karangira w kwietniu 2003. Pięciomiesięczne śledztwo deputowanych miało wykazać, że ‘ideologia ludobójstwa’ była szeroko rozpowszechniona, mimo, że dowody na to opierają się bardziej na domniemanej lub potencjalnej opozycji wobec rządu niż na propagowaniu ludobójstwa.
Wśród organizacji religijnych, podejrzanych o ludobójczą ideologię są kościół katolicki, niektóre oddziały kościoła episkopalnego, Wolny Kościół Metodystów, Kościół Baptystów, Związek Kościołów Zielonoświątkowych i Świadkowie Jehowy. Wymienione szkoły średnie to Kansi (prowincja Butare), Rebero (Byumba), Gatovu i Busoga (Ruhengeri), APEJERWA (Gisenyi) i niewielka uczelnia Nyakabanda. W dokumencie przywołano też Narodowy Uniwersytet Ruandy .
Organizacje pozarządowe, w które wymierzone są działania rządu, to m.in. Ruandyjska Liga Promowania i Obrony Praw Człowieka (LIPRODHOR), Ligue Rwandaise pour la Promotion et la Défense des Droits de l’Homme, Forum Organizacji Wiejskich (FOR), Forum des Organisations Rurales, Służąc Rozwojowi Stowarzyszeń (SDA-IRIBA), Services au Développement des Associations, Świadkowie Zmartwychwstania, Témoins de la résurrection i Zachowując Pamięć o Rodzinie Memory, Souvenirs des Parents du district de Gasiza, IMBARAGA [forum współpracy rolników], Biuro Wspierania Inicjatyw Rolniczych BAIR), Bureau d’appui aux organisations rurales, CRECAM [fundusz wzajemnej pomocy dla rolników i duszpasterzy], 11.11.11, Norweska Pomoc Ludowa, Trocaire, Care International, Pax Christi
i Fundacja Adolpha Kolpinga.
Ani komisja, ani Ruandyjskie Zgromadzenie Narodowe nie zaleciły, by wszystkie wymienione w raporcie organizacje zostały rozwiązane. W przypadku niektórych organizacji, problem ideologiczny istniał, ale nie był tak ważny, by przyczynić się do ich rozwiązania.
Opublikowanie raportu przez inną komisję parlamentarną 14 kwietnia 2003 doprowadziło do rozwiązania Demokratycznego Ruchu Republikańskiego (MDR), Mouvement Démocratique Republicain. W jego wyniku znikło też, uciekło z kraju lub zostało uwięzione wiele prominentnych osób z kręgów polityki, administracji i wojska.