AFR 47/010/2007
Rwanda jest tym samym setnym państwem, które usunęło karę śmierci z obowiązujących przepisów. Kolejne 30 krajów – mimo formalnego przyzwolenia dla kary śmierci – w praktyce nie orzeka o jej wykonywaniu. 14 państw afrykańskich (łącznie z Rwandą) zniosło już karę śmierci za wszystkie przestępstwa, a kolejne 18 nie wykonuje jej w praktyce.
Amnesty International ma nadzieję, że posunięcie rwandyjskich władz odzwierciedla początek ogólnego trendu w regionie Afryki Środkowej. Jak na razie wszystko na to wskazuje. Znowelizowany Kodeks Karny Burundi, który jeszcze nie został ogłoszony, wyklucza karę śmierci w odniesieniu do wszystkich przestępstw. Kolejnym krokiem rządu w Rwandzie powinno być udzielenie poparcia dla rezolucji w sprawie globalnego moratorium na wykonywanie egzekucji, której uchwalenie ma być w październiku rozpatrzone przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Rwanda powinna zachęcać również rządy innych krajów do poparcia tej rezolucji.
Do wydania ostatnich wyroków śmierci doszło w Rwandzie cztery lata temu – w 2003 r. Egzekucje po raz ostatni zostały wykonane w 1998 r, kiedy pozbawiono życia 22 osoby, uznane za winne zbrodni związanych z ludobójstwem, do jakiego doszło na terenie kraju. Około 600 więźniów znajduje się obecnie w celach śmierci. Ich wyroki zostały anulowane wraz z wprowadzeniem nowego ustawodawstwa. Amnesty International pragnie jednak zwrócić uwagę na okrutne, nieludzkie i poniżające warunki panujące w więzieniach, w których przebywają skazani.
Tło wydarzeń
Obecność kary śmierci w przepisach karnych stanowiła jedną z głównych przeszkód na drodze do przekazania pod jurysdykcję władzy sądowniczej Rwandy więźniów przetrzymywanych przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy (ICTR) lub osób podejrzanych o zbrodnie ludobójstwa, przebywających obecnie poza granicami kraju. Kolejne zastrzeżenia dotyczyły sposobu przeprowadzania procesów, które nie zawsze określić mozna było jako sprawiedliwe. W wątpliwość poddawana była również niezależność, bezstronność i przejrzystość funkcjonowania systemu prawnego Rwandy.
Inicjatywa na rzecz uchwalenia rezolucji w sprawie globalnego moratorium jest wspierana przez państwa z całego świata, również z Afryki. Amnesty International wierzy, że taka rezolucja stanowiłaby istotny krok w kierunku ustanowienia powszechnego zakazu orzekania i wykonywania kary śmierci.
Tłumaczenie: Przemysław Pietraszek