Przed sprawdzeniem raportu Słowenii, Amnesty International złożyła Komitetowi pisemne streszczenie. Dokument „Słowenia: ‘skreśleni’ – streszczenie dla Komitetu ONZ ds. Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych” opublikowany dziś, przedstawia obawy Amnesty International dotyczące pogwałcenia praw człowieka związane z nieustalonym statusem osób usuniętych w 1992 roku z rejestru osób mieszkających na stałe w Słowenii (znanych jako „skreśleni”), w tym także brak dostępu tych osób do pełnego zadośćuczynienia za pogwałcenie ich praw, do czego doprowadziło ich „skreślenie”.
Komitet uznał, iż sytuacja osób „skreślonych” wiąże się z pogwałceniem praw gospodarczych i społecznych tych osób, w tym także prawa do pracy, opieki społecznej i zdrowotnej oraz edukacji. Ponadto, Komitet wyraził ubolewanie z powodu „braku informacji dotyczących obecnej sytuacji w odniesieniu do przestrzegania praw zawartych w umowie”.
Komitet ponaglił Słowenię by „podjęła konieczne kroki prawne oraz zastosowała inne środki mające na celu rozwiązanie sytuacji obywateli państw byłej Jugosławii, którzy zostali ‘skreśleni’, gdy ich nazwiska zostały usunięte z rejestru ludności w 1992 roku”. Komitet zalecił by Słowenia przywróciła status stałego rezydenta wszystkim osobom, których to dotyczy, w zgodzie z ważnymi postanowieniami Sądu Konstytucyjnego Słowenii. „Powinno to umożliwić tym osobom odzyskanie swoich praw, a także dostępu do usług zdrowotnych, opieki społecznej, edukacji oraz zatrudnienia”. Komitet domagał się również aby Słowenia w swoim następnym raporcie okresowym złożyła sprawozdanie z postępów w sytuacji.
Tło
26 lutego 1992 roku przynajmniej 18.305 osób stale zamieszkujących Słowenię zanim kraj ten stał się niezależny, zostało bezprawnie usuniętych ze słoweńskiego rejestru stałych mieszkańców. „Skreśleni” to głównie ludzie z innych republik byłej Jugosławii, wielu z nich to Romowie, którzy mieszkali w Słowenii. W 1991 i 1992 roku, po tym jak Słowenia stała się niezależnym państwem żadna z osób nie starała się lub odmówiono jej przyznania obywatelstwa słoweńskiego. Odmówiono im ex officio prawa stałego pobytu w Słowenii na podstawie tego, że nie byli obywatelami Słowenii. To kryterium nie dotyczyło innych obcokrajowców, którzy na stałe przebywali na terytorium Słowenii i zostało zatem uznane za dyskryminację.
W efekcie „skreślenia” stali się oni osobami „nielegalnie” przebywającymi w Słowenii, wobec niektórych z nich zastosowano przymusowy nakaz usunięcia i musieli oni opuścić kraj. Jako obcokrajowcy i osoby bezpaństwowe nie posiadające prawa stałego pobytu w Słowenii, „skreśleni” nie mogli zostać legalnie zatrudnieni (i w efekcie stracili swoje emerytury lub zostały im one zmniejszone), stracili dostęp do pełnej opieki zdrowotnej oraz, w niektórych przypadkach, stracili możliwość dalszego doszkalania się. Amnesty International uważa, że sytuacja osób „skreślonych” wzbudza obawy dotyczące niewywiązania się z przestrzegania praw tych osób, w tym prawa do pracy, opieki społecznej, zdrowia i edukacji. Pomimo dwóch decyzji Sądu Konstytucyjnego w Słowenii, które nakazywały władzom Słowenii przywrócić status stałego obywatela wszystkim osobom „skreślonym”, do chwili obecnej władzom nie udało się tego zrobić. Nie udało się również zapewnić innych form zadośćuczynienia, w tym także rekompensatę za pogwałcenie praw człowieka, na które narażone były te osoby.