„Kluczową kwestią decydującą o powodzeniu rządu tymczasowego oraz ustanowieniu rządów prawa w Somalii jest zapewnienie sprawiedliwości ofiarom zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości”, powiedział Kolawole Olaniyan, Dyrektor programu afrykańskiego Amnesty International. „Potrzeba jawnych i przejrzyste procedury, które pomogą ustalić prawdę i osoby odpowiedzialne za zbrodnie przeszłości oraz które umożliwią postawienie ich przed sądem w momencie ustanowienia kompetentnego i bezstronnego systemu sądownictwa.”
Ciągle trwające walki i przemoc o podłożu politycznym nie sprzyjają pokojowi i pojednaniu. Kraj nęka skrajna bieda, a lata wojen domowych zniszczyły jego infrastrukturę. W kilku regionach ogłoszono pogotowie humanitarne w związku z tsunami, które w grudniu uderzyło w północno-wschodnie wybrzeże. Rząd tymczasowy i parlament planują przenieść się z Kenii do Somalii, jak tylko będzie to bezpieczne. Gdy to nastąpi, jedną z najpilniejszych kwestii będzie rozstrzygnięcie bez uszczerbku dla rządu kwestii zbadania i ukarania zbrodni oraz zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych przez lokalnych przywódców, którzy obecnie są członkami rządu.
Pierwsze kroki powinny być podjęte w kierunku rozbrojenia (z pomocą sił pokojowych Unii Afrykańskiej) bojówek lokalnych przywódców oraz utworzenia nowych sił bezpieczeństwa, które szanowałyby prawa człowieka. „Bezstronny system selekcji kandydatów do nowych sił bezpieczeństwa powinien wyeliminować z ich szeregów sprawców przestępstw według prawa międzynarodowego”, stwierdza Amnesty International.
W raporcie: „Somalia: Potrzeba skutecznej ochrony praw człowieka za czasów rządu tymczasowego” (AI Index: AFR 52/001/2005) http://web.amnesty.org/library/index/ENGAFR520012005
Amnesty International wzywa rząd tymczasowy do podjęcia konkretnych działań w kierunku ochrony i wsparcia praw człowieka podczas pierwszego roku okresu przejściowego, kiedy to ryzyko niepowodzenia jest bardzo duże. Prawa te to między innymi wolność słowa, prawo do sprawiedliwego procesu, możliwość tworzenia partii politycznych i organizacji pozarządowych, humanitarne traktowanie więźniów, ochrona działaczy praw człowieka, ochrona pracowników organizacji humanitarnych czy pozarządowych oraz ochrona szczególnie narażonych grup, zwłaszcza kobiet, mniejszości, dzieci i uchodźców wewnętrznych. Rząd narodowy powinien wspierać tworzenie niezależnej Narodowej Komisji Praw Człowieka, która kontrolowałaby i promowałaby kwestie związane z prawami człowieka.