Raporty te skupiają się na sytuacji w Wielkiej Brytanii, Włoszech i Hiszpanii, jednak przypadkowe zatrzymania i bezprawne wydalania nie są ograniczone tylko do tych krajów. Reprezentują one smutną rzeczywistość różnych części świata. Z powodu braku oficjalnych statystyk, skala całego problemu nie jest znana. Wiadomo natomiast, że wielu zatrzymanych szuka azylu. Niektórzy z nich są aresztowani zaraz po przybyciu do kraju azylu, jeśli nie posiadają oni odpowiednich dokumentów czy upoważnienia. Inni trafiają do aresztu w czasie, gdy ich prośba o azyl jest rozpatrywana. W wielu przypadkach, uchodźcy są pozbawiani wolności po tym, jak ich prośby o azyl są odrzucone, po procedurach orzeczeniowych dotyczących udzielenia azylu, które nie spełniają podstawowych standardów uczciwości. W niektórych przypadkach zatrzymanie na krótki okres czasu jest tylko wstępem do wydalenia, zanim dana osoba ma szansę ubiegać się o udzielenie azylu lub zanim jej/jego prośba zostanie poprawnie rozpatrzona.
Warunki więzienne dalece odbiegają od podstawowych standardów praw człowieka. Aresztowani są przetrzymywani przez dłuższy okres czasu w niehigienicznych warunkach i przepełnionych celach nie mając możliwości skutecznego podważenia konieczności lub podstaw prawnych do ich zatrzymania, jak również złożenia skargi za złe traktowanie. W swoim raporcie o Włoszech, Amnesty International odnotowała zarzuty narażania ludzi umieszczonych w tymczasowych aresztach na użycie przemocy fizycznej przez oficerów służb mundurowych lub nadzoru. Raport wspomina także o siłowym podawaniu nadmiernych ilości środków uspakajających. W większości przypadków dostęp do porady prawnej jest ograniczony lub całkowicie niemożliwy. Niektórzy zatrzymani cierpią z powodu uszkodzeń fizycznych lub mają problemy ze swoim stanem psychicznym będąc więzionymi za „kurtyną bezpieczeństwa”, bez pewności o swoje życie i bez nadziei na przyszłość. Warunki, w których przebywają, są często równoznaczne z okrutnym, nieludzkim i poniżającym traktowaniem. Szczególnie narażone są dzieci i ofiary tortur. Brak niezależnych mechanizmów nadzoru i monitoringu sprawia, że w więzieniach panuje atmosfera bezkarności, która pozwala, aby warunki, jak i zachowanie władz nie były kontrolowane. Władze starają się usprawiedliwić stosowanie zatrzymań tym, że szukający azylu i nieregularni migranci rzekomo stanowią „zagrożenie bezpieczeństwa” państwa. Jednak wielu zatrzymanych, wcale nie będąc terrorystami, stało się ofiarami nadużyć praw człowieka.
Wydalanie z kraju nie zgadza się również z podstawowymi standardami traktowania ludzi i z uczciwością procesową. Podczas prowadzenia badań o warunkach zatrzymania w Wielkiej Brytanii, Amnesty International wysłuchała kilku zarzutów pod adresem władz dotyczących nadmiernego użycia siły podczas przymusowych prób powrotu. W innym raporcie, o Hiszpanii, organizacja ta opisuje trudną sytuację osób ryzykujących nawet swoje życie, aby przedostać się na terytorium Ceuty, obszar Wysp Kanaryjskich i Wybrzeża Andaluzji, tylko po to, by zostać z powrotem wydalonym do Maroka bez żadnej szansy na ubieganie się o azyl czy na zakwestionowanie decyzji o deportacji. Wśród tych osób są dzieci i ciężarne kobiety.
Przypadkowe zatrzymania i bezprawne wydalanie z kraju naruszają podstawowe prawa człowieka. Prawa do swobody i wolności od przypadkowych zatrzymań są w pełni zagwarantowane w międzynarodowych dokumentach praw człowieka. Ochrona przed bezprawnymi deportacjami jest koniecznym wymogiem do zagwarantowania podstawowej zasady non-foulement, która zakazuje powrotu do miejsca, w którym istnieje zagrożenie pogwałcania praw człowieka.
W Międzynarodowym Dniu Uchodźcy, Amnesty International nawołuje władze na całym świecie do zakończenia zatrzymań szukających azylu i uchodźców, jeśli nie jest to w pełni zgodne z przyjętymi zobowiązaniami wobec międzynarodowych praw człowieka. Organizacja przypomina również władzom o ich zobowiązaniach do pełnego respektowania zasady non-refoulement i do zapewnienia, że nikt nie zostanie wysłany do kraju, w którym może być narażony na naruszenie jej/jego praw człowieka. Kraje muszą podjąć odpowiednie kroki, które stanowią o automatycznej i regularnej kontroli wszystkich decyzji o zatrzymaniach. Państwa te powinny także zapewnić dostęp do podstawowych zabezpieczeń proceduralnych wszystkim osobom narażonym na wydalenie z kraju. Zabezpieczenia te obejmują poradę prawną i możliwość odwołania się od decyzji o wydaleniu z kraju.
Więcej informacji o działaniach Amnesty International w sprawie uchodźców i innych osób przesiedlonych, można znaleźć na stronie:
Więcej informacji o raportach na stronach:
- Wielka Brytania: Szukanie azylu nie jest przestępstwem, zatrzymania osób szukających azylu (AI Index EUR 45/015/2005)
http://web.amnesty.org/library/index/engeur450152005
- Włochy: Tymczasowy pobyt: Stałe prawa – traktowanie obcokrajowców przetrzymywanych w ‘tymczasowych centrach pomocy’ (AI Index: EUR 30/004/2005 Public)
http://web.amnesty.org/library/index/engeur300042005
- Hiszpania: Uchodźcy są niezauważeni, a ich prawo do szukania azylu jest zagrożone. (AI Index: EUR 41/008/2005)