AFR 54/045/2007    

-Rząd Sudański nadal rozmieszcza broń w Darfurze, co stanowi oszałamiający przypadek naruszenia embarga na broń, nałożonego przez ONZ oraz porozumień pokojowych w sprawie Darfuru. Amnesty International ponownie zwraca się do Rady Bezpieczeństwa ONZ o stanowcze działania, które zagwarantują przestrzeganie embarga, w tym o umieszczenie obserwatorów ONZ we wszystkich portach wejścia w Sudanie i Darfurze,- powiedział Brian Wood, Kierownik Badań nad Kontrolą Zbrojeń z Amnesty International.
 
Zdjęcia zostały przesłane do Amnesty International i do International Peace Information Service w Antwerpii przez naocznych świadków z Darfuru. Stanowią one dowody uzupełniające do tego, co napisano w raporcie Amnesty International z maja 2007 -Sudan: Broń nadal napędza przypadki poważnych naruszeń praw człowieka w Darfurze-. Zdjęcia zostały wykonane w lipcu na lotnisku El Geneina w Darfurze i można na nich zobaczyć:

–    Pojemniki rozładowywane przez żołnierzy armii sudańskiej z samolotu Antonov na wojskowe ciężarówki na płycie wojskowej lotniska El Geneina. Dostarczony przez Rosję transportowiec Antonov 12 o numerze rejestracyjnym ST-ASA jest obsługiwany przez firmę Azza Transport, co do której Panel Ekspertów ONZ prowadzi śledztwo w sprawie embarga na transfery broni do Darfuru (zdjęcie 1).
–    Rosyjski helikopter wojskowy Mi-17 (numer rejestracyjny 534) należący do Sudańskich Sił Powietrznych na lotnisku w El Geneina (zdjęcie 2). Rosja podpisała umowę o dostawie przynajmniej 15 takich helikopterów w latach 2005 i 2006.
–    Rosyjski helikopter szturmowy Mi-24 o numerze rejestracyjnym 928, przeniesiony na lotnisko El Geneina z miasta Nyala w Darfurze (zdjęcie 3). W roku 2005 Rosja dostarczyła do Sudanu 12 takich helikopterów.

Nadal trwają ataki powietrzne przeprowadzane przez rząd Sudanu, których celem są cywile w Darfurze – ONZ donosiła o takich atakach w północnym Darfurze już pod koniec czerwca. Po kolejnych ofensywach sił rządowych, wspieranych przez Dżandżawidów, tysiące wysiedleńców uciekło z  rejonu Jebel Moon/Sirba w zachodnim Darfurze na obszary będące pod kontrolą zbrojnych grup opozycyjnych. Na południu Darfuru sudański samolot rządowy Antonov przeprowadzał naloty bombowe po tym, jak 2 sierpnia opozycyjny Ruch Sprawiedliwości i Równości zaatakował miasto Adila, wioski i punkty poboru wody. Od tego czasu rząd sudański już kilkakrotnie przeprowadzał naloty bombowe przy pomocy Antonova na miasto Ta’alba, niedaleko miasteczka Adila, a 13 sierpnia zbombardowano wioski Habib Suleiman i Fataha. Zgodnie z doniesieniami, samolot Antonov zdolny do takich nalotów został przekazany z Rosji do Sudanu w sierpniu 2006.

Amnesty International jest również zaniepokojona doniesieniami na temat sudańskich zbrojnych patroli granicznych na El Geneina, używających na terenie osiedli cywilnych uzbrojonych pojazdów z napędem na cztery koła typu Land Rover. Stanowi to poważne zagrożenie dla cywilów, ponieważ rząd sudański wcielił wielu Dżandżawidów do straży granicznej, Ludowych Sił Obronnych (ang. Popular Defence Force – PDF) i do Rezerwy Policji, nie upewniając się, czy nie ma wśród nich osób odpowiedzialnych za poważne naruszenia praw człowieka.

Rozprzestrzenianie się broni ręcznej i uzbrojonych pojazdów w Darfurze doprowadziło do nasilenia ataków na konwoje z pomocą humanitarną i innych, niszczycielskich działań, wymierzonych w cywili. Władze Sudanu wciąż nie były w stanie skutecznie zapobiec takim atakom, przeprowadzanym przez grupy etniczne przy użyciu broni i pojazdów należących do rządu. W ostatniej z takich operacji – 31 lipca – grupa plemienia Rizeigat z północy, składająca się z mężczyzn ubranych w mundury Wywiadu Granicznego, przeprowadziła atak na plemię Terdżem, w wyniku którego zginęło co najmniej 68 osób.

Przy użyciu wielu uzbrojonych pojazdów, wyposażeni w granatniki i karabiny maszynowe Rizeigat z północy strzelali na oślep do setek osób, zebranych w  wiosce Gawaya, aby opłakiwać ofiary ataku, przeprowadzonego cztery dni wcześniej. Zarówno Rizeigat z północy jak i członkowie grupy Terdżem uważają się za Arabów i należą do Dżadżawidów oraz innych grup paramilitarnych – takich jak Ludowe Siły Obronne (PDF) –  korzystających ze wsparcia sudańskiego rządu.  

31 lipca 2007 Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję 1769, która zakładała wysłanie do Darfuru niedawno wzmocnionych sił hybrydowych ONZ i Unii Afrykańskiej. Rezolucja ta jednak nie daje żołnierzom sił pokojowych uprawnień do tego, aby rozbrajać czy demobilizować wspieraną przez rząd milicję Dżandżawidów oraz członków uzbrojonych grup opozycyjnych w Darfurze.
-Jeśli broń nadal będzie płynęła do Darfuru, a oddziały ONZ nie uzyskają uprawnień do rozbrojenia i demobilizacji wszystkich zbrojnych grup walczących, ich misja polegająca na ochronie cywilów będzie niezwykle trudna,- powiedział Erwin van der Borght, Kierownik Programu ds. Afryki w Amnesty International.   

-Aby operacja pokojowa w Darfurze miała jakiekolwiek szanse powodzenia, Rada Bezpieczeństwa ONZ musi zapewnić pełne i skutecznie egzekwowanie embarga na broń oraz zawrzeć w mandacie sił pokojowych możliwość rozbrajania i demobilizowania wspieranych przez rząd bojówek Dżandżawid i darfurskich zbrojnych grup opozycyjnych,- powiedział Erwin van der Borght.

Przypisy dla redaktorów

Embargo ONZ na dostarczanie broni w rejon konfliktu w Darfurze
29 marca 2005 Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję 1591, która nakładała pełne embargo na dostawy broni wszystkim stronom konfliktu w Darfurze, w tym rządowi Sudanu. Było to rozszerzenie embarga na dostarczanie broni, nałożonego przez ONZ 30 czerwca 2004 (Rezolucja 1556) na wszystkie zbrojne grupy pozarządowe działające na obszarach północnego, południowego i zachodniego Darfuru, w tym na bojówki Dżanjawid. Zgodnie z paragrafem 7 rezolucji 1591 (2005), jakiekolwiek rozmieszczanie sprzętu i części wojskowych w rejonie Darfuru może się odbywać jedynie po zatwierdzeniu przez Komitet Rady Bezpieczeństwa ds. Sankcji  wobec Sudanu. Panel Ekspertów ONZ monitorujący przestrzeganie embarga na broń w Darfurze już wielokrotnie stwierdzał, że takie rozmieszczanie broni ma miejsce i stanowi pogwałcenie rezolucji 1591 (2005), mimo. że – według wiedzy Amnesty International – Komitet ds. Sankcji  wobec Sudanu nie wydał do tej pory żadnego zezwolenia na transfer broni do którejkolwiek ze stron konfliktu.

Porozumienia pokojowe w sprawie Darfuru
Rada Bezpieczeństwa ONZ zażądała, aby rząd Sudanu i dwie zbrojne grupy opozycyjne – Armia Wyzwolenia Sudanu i Ruch Sprawiedliwości i Równości – respektowały Porozumienie o Zawieszeniu Broni z N’djamena z 8 kwietnia 2004 i podpisane 9 listopada 2004 w Abuja Protokoły dotyczące polepszenia sytuacji humanitarnej i bezpieczeństwa w Darfurze. Dokumenty te wymagają od rządu Sudanu m.in. rozbrojenia i demobilizacji bojówek Dżandżawidów, ograniczenia przemieszczania się Ludowych Sił Obronnych, a także -powstrzymania się od dostarczania lub nabywania broni i amunicji.-

Firma Azza Transport
24 lutego 2007, Antonov-12 (ST-AQE) obsługiwany przez Azza Transport – choć należał do linii United Arabian Airlines – wylądował awaryjnie na lotnisku El Geneina. Na jego pokładzie znajdowała się broń i personel wojskowy (dwie haubice 122 mm i 40 do 50 drewnianych skrzyń koloru khaki, które mogły zawierać broń i amunicję). 29 maja 2007 Azza Transport znalazła się na liście przedsiębiorstw objętych sankcjami gospodarczymi Amerykańskiego Biura Kontroli Aktywów Zagranicznych za -stwarzanie zagrożenia dla pokoju i stabilności w Darfurze i za bezpośrednie lub pośrednie dostarczanie, sprzedawanie lub transferowanie broni lub innych podobnych materiałów dla walczących stron w Darfurze.-

Załączono:
(Zdjęcie 1) Transportowiec AN-12 (ST-ASA), z którego rozładowywane są towary na płycie wojskowej lotniska El Geneina.  
(Zdjęcie 2) Wojskowy helikopter transportowy Mi-17 (numer rejestracyjny 534), El Geneina.
(Zdjęcie 3) Helikopter szturmowy Mi-24 (numer rejestracyjny 928), El Geneina

Aby uzyskać więcej informacji, proszę dzwonić do biura prasowego Amnesty International w Londynie, pod nr +44 20 7413 5566 lub skontaktować się z rzeczniczka prasową polskiej sekcji Amnesty International, Kają Kulesza, pod numerem (0) 691 35 79 35
Więcej
Wezwij rząd Sudanu do powstrzymania eskalacji przemocy w Darfurze
Tłumaczenie: Bartosz Kumanek