AI Index: IOR 10/002/2007
Amnesty International wezwała również Radę Bezpieczeństwa ONZ, by zażądała od rządu Sudanu nie tylko aresztowania i przekazania dwóch aresztowanych – jeżeli dobrowolnie nie oddadzą się w ręce władz – ale także uchwalenia i wprowadzenia w życie przepisów, regulujących kwestię stawiania przed wymiarem sprawiedliwości osób, odpowiedzialnych za zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne w Darfurze.
Ahmad Harun i Ali Muhammad Ali Abdelrahman (aka Ali Kushayb) są oskarżeni o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości, takie jak zabójstwa, niszczenie własności, rabunki, przymusowe przesiedlenia ludności, gwałty, pozbawianie wolności, tortury, znieważanie godności ludzkiej i inne, nieludzkie czyny. Ahmad Harun jest byłym ministrem spraw wewnętrznych, a Ali Muhammad Ali Abdelrahman to znany przywódca quasi-policji Janjawid.
Nakaz aresztowania Ahmeda Haruma jest szczególnie znaczący, jako że jest on pierwszym byłym członkiem rządu, wobec którego MTK wydał nakaz ścigania. Odzwierciedla ponadto związek policji Janjawid z rządem. Rząd Sudanu do tej pory zaprzeczał, iż takie związki istnieją.
Półtora roku minęło od rozpoczęcia śledztwa, mającego zbadać zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne, popełnione w Darfurze. Jak na razie, oskarżyciele pochodzący z Sudanu i innych krajów nie podjęli działań, mających na celu zbadanie popełnionych zbrodni oraz ściganie odpowiedzialnych za nie osób. Dzisiejszy wniosek Prokuratora pokazuje jak wielkie jest wyzwanie, któremu musi sprostać społeczność międzynarodowa w celu skończenia z bezkarnością osób, odpowiedzialnych za dawne i obecne zbrodnie, popełniane w trakcie sudańskiego konfliktu. Ofiarom zbrodni i ich rodzinom należy zapewnić pełne odszkodowanie, gwarantowane przez MTK, sądy sudańskie, jak i sądy innych krajów, sprawujących powszechną jurysdykcję.
Statut Rzymski, ustanawiający MTK, daje Prokuratorowi prawo do prowadzenia śledztwa i ścigania wszystkich osób, podejrzanych o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. Prokurator zaznaczył jednak, iż w wypadku niemożności bądź też niechęci państw do współpracy w ściganiu zbrodniarzy, ścigani będą wyłącznie -przywódcy, którzy ponoszą największą odpowiedzialność za zbrodnie.- Jest oczywiste, iż w Sudanie jest wiele osób, które można zakwalifikować do tej kategorii. W celu uzyskania przeciw nim niezbędnych dowodów i wypełniania obowiązków w zakresie ścigania zbrodniarzy, Prokurator będzie musiał niebawem wnieść o wydanie kolejnych nakazów stawienia się przed sądem i nakazów aresztowań. Amnesty International cieszy się z dzisiejszych działań Prokuratora, mających na celu dalsze ściganie zbrodni, które wciąż są popełniane w Darfurze.
Mimo, iż w Rezolucji nr 1593 (2005) Rada Bezpieczeństwa wezwała Sudan do -pełnej współpracy i zapewnienia Trybunałowi wszelkiej niezbędnej pomocy-, minister sprawiedliwości Sudanu – Mohamed Ali al-Mardi zadeklarował dziś, że -MTK nie ma jurydykcji do sądzenia jakiegokolwiek Sudańczyka-, a także, iż -rząd Sudanu nie pozwoli, by jakikolwiek Sudańczyk był sądzony i karany poza zasięgiem sądownictwa narodowego.- MTK nie posiada sił policyjnych, mogących wykonywać nakazy aresztowania, jeśli podejrzani nie odpowiadają na wezwanie stawienia się przed wymiarem sprawiedliwości. Aresztowanie ich spoczywa na rządach krajów, na terenie których znajdują się podejrzani, a także na członkach operacji pokojowych, takich jak Afrykańska Misja w Sudanie (AMIS), prowadzona przez Unię Afrykańską. Organizacja, zrzeszająca państwa afrykańskie, odmówiła ponad rok temu podpisania porozumienia o współpracy z MTK, w celu udzielenia pomocy w prowadzeniu śledztwa i ścigania podejrzanych.
Jako że Sudan odmawia przekazania oskarżonych o zbrodnie, odpowiedzialność za wcielenie w życie wydanych nakazów MTK przechodzi na społeczność międzynarodową, włączając w to Unię Afrykańską. Jeżeli wydanym nakazom poniesienia odpowiedzialności sądowej i nakazom aresztowań nie towarzyszyć będzie odpowiednie działanie, ofiarom zbrodni i ich rodzinom wciąż odmawiać się będzie sprawiedliwości i należnych reparacji. Społeczność międzynarodowa musi działać w sprawie Sudanu nie tylko po to, by osoby odpowiedzialne za popełnione w Darfurze zbrodnie odpowiedziały za swe czyny, ale także w celu zapewnienia gwarancji długoterminowej efektywności Trybunału.
Skala zbrodni, popełnionych w Darfurze jest olbrzymia. Ponad dwa miliony ludzi zostało przesiedlonych, około 85 tysięcy osób straciło życie, a od początku konfliktu zgwałcono tysiące kobiet.
Rada Bezpieczeństwa stwierdziła w trakcie konfliktu w Rwandzie, iż odpowiedzialność za prowadzenie śledztwa i ściganie osób, podejrzanych o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości spoczywa na całej społeczności międzynarodowej. Dbając o to, by Sudan wypełniał swoją rolę, Rada Bezpieczeństwa powinna jednocześnie wezwać inne państwa do tego, by nie udzielały schronienia osobom, podejrzanym o popełnianie zbrodni w Darfurze. Wszystkie kraje powinny posiadać odpowiednie ustawodawstwo, regulujące kwestię odpowiedzialności zbrodniarzy wojennych, wprowadzane w życie w wypadku odnalezienia na terytorium kraju ściganej osoby. Państwa powinny ponadto przejmować prowadzenie danych spraw spod jurysdykcji krajów, które nie są w stanie bądź też nie chcą sądzić zbrodniarzy.
ęłęóWięcej informacji na temat roli państw w rozwiązaniu konfliktu w Darfurze znajduje się pod adresem: http://web.amnesty.org/library/index/engior410322006
Tłumaczenie: Przemysław Pietraszek
