W sytuacji, gdy świat stoi w obliczu wyzwań związanych z prawami człowieka na tak wielu frontach, łatwo można stracić z oczu wiele pozytywnych zmian, które miały miejsce na całym świecie w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Dzięki niestrudzonemu zaangażowaniu naszych sympatyczek i sympatyków, Amnesty International pomogła uwolnić niesłusznie uwięzionych i zmienić niesprawiedliwe prawo. Oto lista zwycięstw w dziedzinie praw człowieka, które warto uczcić w tym roku.
Styczeń
#TęczaNieObraża. Aktywistki Ela, Anna i Joanna zostały ostatecznie uznane za niewinne zarzucanego im przestępstwa „obrazy uczuć religijnych za rozpowszechnianie plakatów Matki Boskiej w aureoli w kolorach tęczy znajdujących się również na fladze społeczności LGBTI+. W ich sprawie zebrano ponad 276 000 podpisów pod petycją na całym świecie!
Przepisy znoszące karę śmierci za wszystkie przestępstwa w Kazachstanie weszły w życie – to znaczące zwycięstwo dla kampanii Amnesty na rzecz globalnego zniesienia kary śmierci. Kazachstan stał się 109. krajem w pełni abolicyjnym.
W Afganistanie profesor Faizullah Jalal, który był arbitralnie aresztowany i przetrzymywany przez talibów, został uwolniony po kampanii Amnesty International i innych organizacji. Jego córka powiedziała, że uwolnienie nie byłoby możliwe bez interwencji Amnesty.
Bohaterka Maratonu Pisania Listów z 2018 roku, irańska działaczka na rzecz zniesienia kary śmierci Atena Daemi została uwolniona z więzienia!
Luty
Po prawie 30 latach rzecznictwa i kampanii Amnesty International Słowenia, prezydent kraju wydał publiczne przeprosiny skierowane do tysięcy osób z innych byłych republik jugosłowiańskich, których pozwolenia na pobyt zostały cofnięte po ogłoszeniu przez Słowenię niepodległości w 1992 roku. Tak zwane „wymazanie” pozostawiło około 26 tysięcy osób bez prawa pobytu oraz praw ekonomicznych i społecznych, pozbawiając ich świadczeń zdrowotnych i socjalnych.
Sąd Konstytucyjny w Kuwejcie obalił prawo kryminalizujące „naśladowanie płci przeciwnej”, wymierzone przeciwko osobom transpłciowym. Przepisy te Amnesty International skrytykowała wcześniej w swoim Raporcie Rocznym (czytaj więcej).
Po długoletniej kampanii Amnesty International i innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, Kolumbia zdekryminalizowała aborcję w pierwszych 24 tygodniach ciąży. To osiągnięcie jeszcze bardziej zwiększyło impet ruchu na rzecz praw seksualnych i reprodukcyjnych w całej Ameryce Łacińskiej, po legalizacji aborcji w Argentynie w 2020 roku i dekryminalizacji aborcji w Meksyku 2021 roku.
Dipti Rani Das, 17-letnia dziewczyna z hinduistycznej mniejszości w Bangladeszu, została zwolniona po spędzeniu ponad 16 miesięcy w areszcie za wpis na Facebooku. Amnesty International uruchomiła Pilną Akcję w jej imieniu i udzieliła wsparcia w pokryciu kosztów prawnych.
Marzec
24 marca 2022 r. Bernardo Caal Xol został zwolniony z zakładu karnego w Cobán po ponad czterech latach spędzonych w więzieniu. Bernardo Caal Xol jest 50-letnim nauczycielem z rdzennej ludności, działaczem związkowym i obrońcą praw Kekchi, rdzennego plemienia Majów z Gwatemali. W 2020 roku, podczas Maratonu Pisania Listów, ludzie na całym świecie podjęli około pół miliona akcji wzywających do jego uwolnienia.
Kolejny sukces w sprawie Magai Matiop Ngong z Sudanu Południowego, który był 15-letnim uczniem szkoły, gdy został skazany na śmierć w 2017 roku. Dzięki zaangażowaniu ponad 765 tysięcy osób z całego świata w ramach Maratonu Pisania Listów, kara śmierci, na którą został skazany Magai, została unieważniona w 2020 roku. Natomiast w marcu 2022 roku Magai Matiop Ngong został zwolniony z więzienia po tym, jak Sąd Najwyższy orzekł, że był dzieckiem w czasie popełnienia jego domniemanej zbrodni.
Nazanin Zaghari-Ratcliffe oraz Anoosheh Ashoori z Iranu zostali uwolnieni po spędzeniu w sumie 10 lat w więzieniu, do którego trafili na podstawie nieprawdziwych zarzutów o szpiegostwo.
Publikacja Raportu Amnesty International 2021/22: Stan praw człowieka na świecie. Najnowsza edycja raportu dotyczyła sytuacji praw człowieka m.in. w związku z pandemią Covid-19, narastającymi konfliktami zbrojnymi oraz tłumieniem wolności wypowiedzi i zgromadzeń. Raport zawierał również konkretne wezwania do podejmowania działań w wielu kwestiach związanych z prawami człowieka (PL).
Kwiecień
W 2018 roku Amnesty International rozpoczęła kampanię w sprawie Tayebe Abassi, 18-letniej wówczas dziewczyny, której rodzina stanęła w obliczu deportacji z Norwegii do Afganistanu , gdzie mieszkała od 2012 roku. W kwietniu matka Tayebe w końcu otrzymała pozwolenie na pobyt, dając jej prawo do pozostania z dziećmi w Norwegii. Tayebe podzieliła się następującą wiadomością, aby podziękować Amnesty International za wsparcie:
„Chciałam zapytać, czy to możliwe, że mogę wysłać moje podziękowania do Amnesty International i wszystkich, którzy wspierali mnie i moją rodzinę podczas naszej walki. Spojrzenie w przeszłość sprawia, że czuję się silna i potężna, znalazłam wszystkie te kartki ze wsparciem, które dostałam od różnych członków Amnesty na całym świecie ❤❤” – powiedziała Tayebe.
Po miesiącach rzecznictwa i kampanii Amnesty International oraz innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, Unia Europejska osiągnęła porozumienie polityczne w sprawie Digital Services Act (DSA). Te przełomowe ramy regulacyjne będą między innymi wymagać od platform Big Tech oceny i zarządzania ryzykiem systemowym stwarzanym przez ich usługi, takim jak propagowanie nienawiści i szerzenie dezinformacji.
W odpowiedzi na badania Amnesty International i jej partnerów, władze Mali rozpoczęły śledztwo w sprawie „operacji antyterrorystycznej” w mieście Moura, przeprowadzonej przez malijskie siły zbrojne i najemników z grupy Wagner, w wyniku której zginęły co najmniej 203 osoby. Na podstawie zeznań naocznych świadków, wspólne badanie Amnesty International wykazało, że podczas operacji zginęły dziesiątki cywilów.
Maj
W następstwie działań ruchu kobiecego w Hiszpanii i osób aktywistycznych Amnesty International, które długo prowadziły kampanię na rzecz praw kobiet, niższa izba hiszpańskiego parlamentu przyjęła ustawę zawierającą ważne środki zapobiegania przemocy seksualnej wobec kobiet, ochronie kobiet i ścigania gwałtów.
Amnesty International i Centrum Procesowe Afryki Południowej (SALC) złożyły wniosek o interwencję w bezprecedensowym pozwie zbiorowym w sprawie wniesionej przez grupę zambijskich dzieci i kobiet przeciwko gigantowi górniczemu Anglo American w Afryce Południowej. Pozywający chcą uzyskać odszkodowanie za długoterminowe, negatywne skutki wydobycia ołowiu w Kabwe w Zambii.
ONZ uczyniła znaczący krok w kierunku położenia kresu haniebnemu handlowi narzędziami tortur. Amnesty International wraz ze swoimi partnerami z Omega Research Foundation oraz International Human Rights Clinic at Harvard Law School (IHRC) wzywa do wprowadzenia całkowitego zakazu obrotu towarami, których jedynym praktycznym celem jest torturowanie. Organizacje z zadowoleniem przyjęły propozycję grupy ekspertów, by Zgromadzenie Ogólne ONZ rozpoczęło negocjacje nad traktatem ustanawiającym globalne standardy w tym zakresie.
Czerwiec
Przedstawiciele państw, społeczeństwa obywatelskiego i organizacji międzynarodowych zebrali się w Genewie, aby sfinalizować tekst deklaracji politycznej mającej na celu wzmocnienie ochrony ludności cywilnej wynikającej z użycia broni wybuchowej na obszarach zaludnionych.
Kampania Amnesty International dotycząca kary śmierci odniosła kolejny sukces, gdy rząd Malezji ogłosił, że rozpocznie proces zniesienia obowiązkowej kary śmierci, która obecnie obowiązuje w przypadku 11 przestępstw.
Lipiec
Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, zgodnie z którą każdemu człowiekowi przysługuje prawo do życia w czystym, zdrowym i nienaruszającym równowagi ekologicznej środowisku. 161 państw, które przyjęło rezolucję, zobowiązało się do zwiększenia wysiłków w walce ze zmianami klimatycznymi oraz wsparciem inicjatyw chroniących bioróżnorodność.
Sierpień
Amnesty International rozpoczęła globalną kampanię mającą na celu obronę wolności zgromadzeń przed globalnymi zagrożeniami. Kampania „Protect the Protest” ma na celu sprzeciwienie się bezprawnym atakom na pokojowe zgromadzenia, a także wesprze ofiary bezprawnych działań władz państwowych oraz ruchy społeczne działające na rzecz ochrony praw człowieka.
Wrzesień
Sąd Dyscyplinarny w Białymstoku uniewinnił sędzię Dorotę Zabłudowską. Jej „przewinienie” miało polegać na przyjęciu Gdańskiej Nagrody Równości z rąk prezydenta Pawła Adamowicza (wyróżnienie przyznawane za działalność na rzecz praw człowieka). Sąd orzekł, że „nie ma w przepisach zakazu przyjmowania nagród przez sędziów”.
Październik
Obrońcom praw człowieka z Białorusi, Rosji i Ukrainy przyznano Pokojową Nagrodę Nobla. Laureatami zostali białoruski opozycjonista, więzień sumienia i bohater Maratonu Pisania Listów z 2012 roku – Aleś Bialacki, rosyjska organizacja Memoriał i ukraińskie Centrum Wolności Obywatelskich. Aleś Bialacki tak wspominał naszą akcję: „Chcę podziękować szczególnie za wsparcie moralne. Rzeczą, która miała największy wpływ były listy, które dostawałem od zwykłych ludzi i chcę za to specjalnie podziękować Waszym aktywistom”.
Listopad
Po ponad 2 latach zawieszenia, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie Igor Tuleya został przywrócony do obowiązków służbowych.
Wyroki skazujące czterech sądzonych od 2017 roku obrońców praw człowieka zostały uchylone przez sąd najwyższy w Turcji. Wśród oskarżonych byli Taner Kılıç, honorowy prezes Amnesty Turcja oraz Idil Eser, była dyrektorka Amnesty Turcja. Taner i tzw. „10 ze Stambułu” byli bohaterami i bohaterkami Maratonu Pisania Listów w 2017 roku, a w ich obronie napisano około 875 tysięcy listów. Choć sąd orzekł, że sprawa Tanera wymaga dalszego dochodzenia, czujemy ogromną ulgę i radość ze zwycięstwa praw człowieka nad niesprawiedliwością.
Grudzień
W Dniu Praw Człowieka, 10 grudnia, już po raz 21. odbyła się największa globalna akcja dla praw człowieka – Maraton Pisania Listów. Osoby wspierające Amnesty International w krajach całego świata zorganizowały wydarzenia pisania listów, podpisywania petycji i akcje w sprawie 10 historii tegorocznych bohaterów i bohaterek Maratonu.
Kilka dni temu z Amnesty w Tajwanie otrzymaliśmy wiadomość, w której Chow Hang-tung, obrończyni praw człowieka z Hongkongu dziękuje za wszystkie wasze listy – w szczególności za te z rysunkami różnych zwierząt. “Dziękuję za wasze listy. Dinozaury, koty i alpaki, które dla mnie rysujecie są naprawdę przesłodkie. Życie kroczy tajemniczymi ścieżkami – nigdy nie myślałam, że będę odbiorczynią waszych listów. Ale teraz, mając wasze wsparcie, jak mogłabym się poddać?”
Liczymy, że rok 2023 przyniesie nam Dobre Wiadomości o bohaterach i bohaterkach Maratonu!
Prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę Lex Czarnek 2.0! To wspaniała wiadomość dla polskiej szkoły i kolejne zwycięstwo praw człowieka. Ponad 53 tysiące osób podpisały nasz apel do Prezydenta. Razem mamy siłę, by zapobiegać naruszeniom praw człowieka!