Ludzie, wyrzuceni na margines społeczeństwa, ci, którzy są pozbawieni możliwości korzystania z najbardziej podstawowych praw człowieka – wolności od dyskryminacji, dostępu do edukacji, nietykalności osobistej, opieki zdrowotnej, bezpieczeństwa socjalnego – są najbardziej narażeni na zakażenie wirusem HIV.
Kiedy okazuje się, że zostali zarażeni wirusem HIV, lub kiedy są o to podejrzani, mogą zostać naznaczeni, poddani okrutnemu traktowaniu, zakazuje się im wstępu do innych krajów, zostają odrzuceni przez system opieki społecznej i zdrowotnej, pozbawieni miejsca zamieszkania i pracy.
Obawa przed dyskryminacją może zniechęcać te osoby do ujawniania swojego stanu i poszukiwania pomocy medycznej, co w rezultacie prowadzi do zaostrzenia choroby- – dodaje Amnesty International.
Rządy muszą podjąć działania w celu poprawy opieki zdrowotnej oraz pokonania bariery, jaka stanowią uprzedzenia, brak informacji, dyskryminacja. Panująca wciąż jeszcze niewiedza na temat HIV/AIDS powoduje, że konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań na rzecz podniesienia poziomu świadomości w społeczeństwie. Badanie przeprowadzone w Azji Centralnej wykazało, że jedna trzecia młodych kobiet nigdy nawet nie słyszała o AIDS – tymczasem globalny odsetek zakażonych kobiet nieprzerwanie wzrasta.
-Wyznaczanie kobietom i dziewczynkom pośledniego miejsca w społeczeństwie łączy się z narażaniem ich na uprawianie seksu bez zabezpieczeń, często seksu niechcianego i czyni z nich grupę szczególnie podatną na zakażenie HIV/AIDS- – mówi organizacja.
Przemoc wobec kobiet i dziewcząt – w tym przemoc domowa, handel żywym towarem, gwałty – wystawiają kobiety na poważne ryzyko zarażenia wirusem HIV. To z kolei pociąga za sobą kolejne tragiczne konsekwencje – takie, jak odrzucenie przez rodzinę, dyskryminacja w ich społeczności i dalsza przemoc. Do takiego traktowania często dołącza się odmowa pomocy medycznej, w tym także odmowa środków, mogących zapobiec przekazaniu wirusa HIV dzieciom.
Pomimo niezwykle poważnego charakteru pandemii, wiele rządów niechętnie wspiera prewencyjne działania edukacyjne i uświadamiające (zwłaszcza skierowanych do ludzi młodych), niechętnie wspiera kobiety i dziewczynki w kwestiach zdrowia seksualnego i reprodukcji, niechętnie uwzględnia potrzeby lesbijek, homoseksualistów, osób biseksualnych i transpłciowych, prostytutek i narkomanów używających igieł.
W Deklaracji Zobowiązań w sprawie HIV/AIDS, przyjętej na Specjalnej Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ poświęconej HIV/AIDS, która odbyła się w czerwcu 2001 roku, 189 państw zobowiązało się do podjęcia określonych działań. Potrzeba wdrożenia postanowień tej Deklaracji staje się coraz bardziej nagląca – milionom ludzi odmawia się obecnie dostępu do odpowiedniego leczenia. Ci ludzie umrą przedwcześnie, chyba, że ceny niezbędnych lekarstw zostaną obniżone. Światowa Organizacja Handlu nie powinna utrudniać krajom ubogim wprowadzania skutecznych programów dostarczania mieszkańcom lekarstw przeciwko wirusowi HIV.
W świecie, w którym 42 miliony ludzi żyje obecnie z HIV/AIDS, niezbędne jest wykazanie przez rządy i społeczność międzynarodową politycznej woli podjęcia działań w tej kwestii.
Tło sprawy
Wśród praw, które muszą być przestrzegane by powstrzymać szerzenie się HIV/AIDS są:
- Prawo do zdrowia
Doświadczenie uczy, że ludzie mogą żyć z HIV/AIDS przez dłuższy czas, jeżeli mają zapewnione dobre warunki materialne, dostęp do jasnej i skutecznej informacji medycznej, oraz odpowiednie leki. W niektórych przypadkach – na przykład zapobieganie zarażaniu dzieci przez matki lub prewencyjne leczenie ofiar gwałtów – koszta leczenia są niewielkie. Coraz pilniejszą kwestią staje się zajęcie się potrzebami krajów ubogich i obniżenia kosztów leków przeznaczonych do długotrwałego stosowania. W związku z tym niezbędne są zarówno działania ze strony firm farmaceutycznych, (które muszą odpowiedzieć na potrzeby tych krajów) jak i podniesienie składek wpłacanych przez kraje rozwinięte na Global Fund on AIDS, Tuberculosis and Malaria.
Rządy muszą podjąć działania w celu poprawy opieki zdrowotnej oraz pokonania bariery, jaka stanowią uprzedzenia, brak informacji, dyskryminacja. Jest niedopuszczalne, aby pracownicy opieki medycznej, edukatorzy i obrońcy praw człowieka byli prześladowani lub bezpodstawnie więzieni za przekazywanie dokładnych informacji, porady czy leczenie.
Ludzie powinni mieć zapewniony dostęp do skutecznych i dokładnych badań, a równocześnie powinni być chronieni przed badaniami przymusowymi lub dyskryminującymi.
- Prawo do osobistego bezpieczeństwa i wolność od dyskryminacji ze względu na płeć lub orientację seksualną
Kobiety i dziewczęta powinny być chronione przed przemocą seksualną. Powinny móc uzgadniać z partnerem bezpieczne zachowania seksualne.
Rządy powinny zająć się problemem stygmatyzowania mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami i problemem istniejących uprzedzeń wobec homoseksualistów, lesbijek i osób biseksualnych. W przeciwnym razie dyskryminujące prawa i praktyki będą stanowiły przeszkodę w podejmowaniu skutecznych działań zapobiegawczych i dostarczaniu opieki medycznej.
- Prawa dzieci
Dzieci podlegają zagrożeniom związanym z pandemią HIV/AIDS; podobnie, jak dorośli, żyjący z HIV/AIDS, tak samo dzieci zakażone wirusem HIV powinny mieć zapewniony dostęp do leków. Ponadto dzieci, które zostały osierocone w wyniku pandemii, mają prawo do opieki i muszą mieć zapewnioną należytą opiekę i pomoc. Szacuje się, że do 2010 roku z powodu AIDS 20 milionów dzieci, głównie w sub-saharyjskich regionach Afryki, straci jedno lub obydwoje rodziców. Wiele z tych dzieci, szczególnie dziewczynki, zostanie obarczonych obowiązkami rodzicielskimi i odpowiedzialnością za wyżywienie rodziny. Dzieci te potrzebują ochrony i wsparcia.
- Prawdo do pracy
Osoby będące nosicielami wirusa HIV nie mogą być traktowane w sposób dyskryminujący i pozbawiane pracy. Takie traktowanie tych osób przynosi szkodę nie tylko poszczególnym jednostkom, lecz także społeczeństwu, które w ten sposób pozbawia się dobrych pracowników, a ponadto utwierdza się w uprzedzeniach, zamiast je zwalczać.
Nota:
W sierpniu roku 2001, na spotkaniu Rady Międzynarodowej Amnesty International w Dakarze (Senegal), delegaci AI opowiedzieli się w głosowaniu za zmianą mandatu organizacji, tak by mogła ona zajmować się znacznie szerszym zakresem naruszeń praw człowieka niż w przeszłości – również w sferze praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych. W związku z tym misja Amnesty International obejmuje także niektóre kwestie związane z prawem do zdrowia, w tym te wywoływane przez pandemię HIV/AIDS.
Wiecej informacji:
Swiatowa Organizacja Zdrowia
World AIDS Day
AIDS.ORG
Human Rights Watch