W odpowiedzi na tę wiadomość, Eve Geddie, dyrektorka Biura Instytucji Europejskich w Amnesty International, powiedziała:
Dziś najwyższy trybunał Unii Europejskiej potwierdził to, o czym mówiliśmy od dawna, że polski rząd działał wbrew prawu UE, gdy próbował zmusić prawie jedną trzecią sędziów Sądu Najwyższego do przejścia w stan spoczynku i podjął próbę przejęcia kontroli nad sądownictwem.
Nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym jest częścią szerszej „reformy” sądownictwa w Polsce. Amnesty International uważa, że zmiany te upolityczniają sądy i podważają ich niezależność.
„Pomimo wdrożenia licznych procedur mających na celu zakwestionowanie tej <<reformy>>, polskie władze nadal nękają i dyscyplinują sędziów, których przypuszczalnie uznali za nieprzysługujących się ich sprawie. Polskie władze muszą powrócić do respektowania poszanowania prawa UE. Dzisiejsze orzeczenie jest istotne nie tylko dla Polski, ale także dla innych krajów Unii Europejskiej, które uważają, że mogą bezkarnie łamać prawa człowieka”.
Wzywamy państwa członkowskie do pójścia za tym przykładem i wyraźnego wezwania polskich władz do zmiany kierunku reform i pełnego przywrócenia niezależności sądownictwa.
Tło
Amnesty International dokumentuje sytuację w polskim sądownictwie od początku reformy rozpoczętej w 2016 r. 4 lipca 2019 r. organizacja opublikuje raport „Polska: wolne sądy, wolni ludzie”, dokumentujący wpływ tych zmian na prawa człowieka.
Polska ustawa o Sądzie Najwyższym, która weszła w życie 3 kwietnia 2018 r., obniża wiek emerytalny sędziów Sądu Najwyższego z 70 do 65 lat, co oznacza zagrożenie przymusowym przejściem w stan spoczynku jednej trzeciej sędziów Sądu Najwyższego, w tym dla Pierwszej Prezes, której mandat, na mocy polskiej Konstytucji, wygasa dopiero w 2020 r.
24 września 2018 r. Komisja Europejska pozwała rząd Polski przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z niezgodnością polskiej ustawy o Sądzie Najwyższym z prawem UE (ustawa podważała niezależność sądownictwa, w tym zasadę nieusuwalności sędziów). W październiku 2018 r. TSUE wydał, na wniosek Komisji Europejskiej, postanowienie w sprawie środków tymczasowych, oznaczające, że skład Sądu Najwyższego musiał zostać przywrócony do stanu sprzed 3 kwietnia 2018 r.
W grudniu 2017 r. Komisja Europejska uruchomiła wobec Polski art. 7 ust. 1 TUE, rozpoczynając proces, który może doprowadzić do nałożenia sankcji, a w tym do utraty praw do głosowania w UE. Na początku tego roku Komisja Europejska wszczęła postępowanie w sprawie naruszeń związanych z postępowaniami dyscyplinarnymi wobec sędziów. TSUE rozpatruje także kolejną sprawę wniesioną przez Komisję Europejską dotyczącą sądów powszechnych, a także kilka wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym otrzymanych z Polski. Jak dotąd polskie władze wykazywały niewielką chęć wycofania się z kwestionowanych reform sądownictwa, pomimo wyraźnych wezwań ze strony Komisji Europejskiej, przywódców UE, Komisji Weneckiej i wielu innych krajowych i międzynarodowych organów i organizacji.