EUR 44/004/2007
Halil Savda zawiadomił, że został pchnięty na ścianę, był kopany w nogi i bity przez oficera i dwóch strażników, dopóki nie upadł na podłogę. Leżąc na podłodze był nadal kopany, a prześladowcy krzyczeli -jesteś zdrajcą, jesteś terrorystą-. Halil Savda opowiedział, że prześladowcy wepchnęli mu w usta brudny knebel, żeby uniemożliwić mu krzyk. W następstwie zdarzenia twarz Halila Savdy była spuchnięta a warga – przecięta i krwawiąca. Halil Savda zawiadomił, że następnie został zabrany do pomieszczenia, w którym nie było żadnego krzesła ani łóżka, i przebywał w nim przez trzy kolejne dni, śpiąc na betonowej podłodze, bez żadnego koca.
Amnesty International wzywa władze tureckie do wszczęcia bezzwłocznego, rzetelnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie tych doniesień, upublicznionych przez prawniczkę Halila Savdy po tym, jak po pięciu dniach uzyskała ona zgodę na spotkanie z nim. Domniemani sprawcy nie mogą umknąć sprawiedliwości.
Halil Savda po raz pierwszy zgłosił odmowę służby wojskowej ze względu na przekonania w grudniu 2004 roku i następnie został zatrzymany pod zarzutem -niesubordynacji-. 28 grudnia 2004 został uwolniony, spędziwszy 12 dni w areszcie, chociaż kontynuowano postępowania sądowe przeciwko niemu. 4 stycznia 2005 Sąd Wojskowy dla Çorlu w Tekirda- uznał Halila Savdę winnym i skazał go na wyrok trzech lat i piętnastu dni więzienia. Wyrok został uchylony przez Wojskowy Sąd Apelacyjny 13 sierpnia 2006, co spowodowało powrót sprawy do sądu niższej instancji. Proces został ponownie otwarty przed Sądem Wojskowym dla Çorlu w Tekirda- 7 grudnia 2006. Halil Savda stawił się na rozprawę i został zatrzymany. Uwolniono go 25 stycznia 2007 w oczekiwaniu na dalszy przebieg procesu. W momencie uwolnienia Halil Savda został odesłany do jednostki wojskowej w Tekirda-, gdzie kazano mu włożyć mundur wojskowy. Halil Savda odmówił, ponownie powołując się na swoją odmowę służby wojskowej ze względu na przekonania. W rezultacie trafił do Prokuratury Wojskowej dla Çorlu pod zarzutem -uporczywej niesubordynacji-. Został umieszczony w areszcie wojskowym na terenie jednostki w Tekirda-, gdzie doszło do opisanego wyżej maltretowania.
Amnesty International nalega na władze tureckie, aby uznały one i zagwarantowały prawo do odmowy służby wojskowej ze względu na przekonania oraz aby stworzyły warunki do odbycia cywilnej służby zastępczej o niedyskryminującym charakterze i o czasie trwania nie noszącym znamion kary. W Turcji wszyscy mężczyźni w wieku od 19 do 40 lat mają obowiązek odbycia 15-miesięcznej służby wojskowej. Amnesty International niepokoi się, że władze nie uznają prawa do odmowy służby wojskowej ze względu na przekonania i że nie istnieje w Turcji możliwość odbywania cywilnej służby zastępczej. Prawo do odmowy służby wojskowej ze względu na przekonania należy do międzynarodowych standardów praw człowieka. Rekomendacja No. R (87) 8 Komitetu Ministrów Państw Członkowskich Rady Europy Odnośnie Odmowy Pełnienia Obowiązkowej Służby Wojskowej ze względu na Przekonania z 9 kwietnia 1987 stwierdza, że -każdy podlegający poborowi do służby wojskowej, kto z uwagi na przekonania natury moralnej, odmawia udziału w użyciu broni, powinien posiadać prawo do bycia zwolnionym od obowiązku odbywania takiej służby. […] Takie osoby mogą podlegać obowiązkowi odbycia służby zastępczej-. W ostatnich latach w Turcji była niewielka liczba osób odmawiających służby wojskowej, które publicznie wyraziły swój sprzeciw. Zazwyczaj stawiane były im zarzuty kryminalne.
Amnesty International nalega także, aby władze tureckie bezzwłocznie położyły kres praktyce wytaczania procesów dwukrotnie wobec jednej osoby za ten sam czyn. Wymaga tego Artykuł 14, paragraf 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, którego Turcja jest stroną, stwierdzający: -Nikt nie może być sądzony ani karany ponownie za czyn, którego został już ostatecznie uznany winnym lub od którego został uniewinniony zgodnie z prawem i procedurą karną.-. Grupa Robocza ONZ ds. Arbitralnych Zatrzymań, w swej Opinii 36/1999 w sprawie innego tureckiego odmawiającego służby wojskowej, Osmana Murata Ulke, uznała, że jego wielokrotnie artykułowana odmowa służby wojskowej stanowiła -jedno i to samo działanie pociągające za sobą te sam konsekwencje, a więc czyn był ten sam, a nie nowy-. Amnesty International przypomina władzom Turcji o orzeczeniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ze stycznia 2006, kiedy Trybunał uznał, że liczne postępowania przeciwko Osmanowi Muratowi Ulke -zmusiły go do życia w ukryciu, prowadzącego niemalże do -śmierci cywilnej– i stanowiły akt poniżającego traktowania, sprzeczny z Artykułem 3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, której także Turcja jest stroną.
Tłumaczenie: Mateusz Laszczkowski
