Dzisiejszy wyrok skazujący ich na 15 lat więzienia to stracona szansa na zlikwidowanie wcześniejszej niesprawiedliwości. Amnesty International jest także głęboko zaniepokojona uczciwością ponownego postępowania prawnego i wzywa władze tureckie do zniesienia Sądów Bezpieczeństwa Publicznego, co zapewniłoby, iż turecki system sprawiedliwości odpowiadałby międzynarodowym standardom.
Członkowie Amnesty International na całym świecie prowadzili kampanię na rzecz uwolnienia czterech byłych deputowanych do tureckiego parlamentu od grudnia 1994 roku, kiedy to zostali oni skazani na 15 lat więzienia za uczestnictwo w nielegalnej organizacji zbrojnej, Kurdyjskiej Partii Robotniczej (PKK). Amnesty International uznała Leylę Zana, Hatipa Dicle, Selima Sadak i Orhana Dogan za więźniów sumienia.
Organizacja uważa, że oskarżenie było spowodowane chęcią ukarania czterech byłych deputowanych, którzy w swej działalności politycznej skupili się na kwestii kurdyjskiej (dalsze informacje znajdują się w raporcie Amnesty International na temat Turcji: Kolory ich ubrań – deputowani do parlamentu skazani na 15 lat więzienia za wyrażanie kurdyjskiej tożsamości politycznej, AI Index: EUR 44/85/97, Grudzień 1997).
Ponowny proces czterech byłych deputowanych rozpoczął się w kwietniu 2003 roku. Było to możliwe dzięki wprowadzeniu w lutym 2003 roku w Turcji prawa, które zezwala na nowy proces w sprawach, w których postępowanie sądowe zostało uznane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka za niezgodne z Europejską Konwencją Praw Człowieka (ECHR). Amnesty International uważa, iż byli deputowani powinni zostać zwolnieni bezwarunkowo, jednakże ponowny proces dawał nadzieję na zakończenie ich niesprawiedliwego uwięzienia.
Postępowanie sądowe odbyło się z pogwałceniem prawa do sprawiedliwego procesu, tak jak i pierwotny proces z 1994 roku, w wyniku którego oskarżeni zostali uwięzieni i który został potępiony przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w 2001 roku. Nowy proces był powtórką pierwszego, mającą na celu utrzymanie pierwotnego werdyktu.
Pomimo, iż sędzia wojskowy obecny przy pierwotnym procesie został usunięty z Sądów Bezpieczeństwa Publicznego, jest to niewystarczające, aby zapewnić przeprowadzenie procesu zgodnie z uznanymi na szczeblu międzynarodowym normami uczciwości. Amnesty International z zadowoleniem wita podjęte przez obecny rząd turecki środki w zakresie ochrony praw człowieka, jednakże ten werdykt – tak jak i w innych procesach – podnosi ważną kwestię Sądów Bezpieczeństwa Publicznego. W związku z tym Amnesty International wzywa rząd turecki do zniesienia Sądów Bezpieczeństwa Publicznego w celu spełnienia międzynarodowych standardów oraz do podjęcia kroków mających na celu uwolnienie Leyli Zana, Hatipa Dicle, Selima Sadak i Orhana Dogan.
Informacje dodatkowe
Wysłannicy Amnesty International byli świadkami kilku sesji ponownego procesu. Według ich relacji stosowane są praktyki znacznie odbiegające od międzynarodowych standardów uczciwego procesu. Powtarzane jest postępowanie z pierwotnego procesu Leyli Zana, Hatipa Dicle, Selima Sadak i Orhana Dogan, które Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał w lipcu 2001 za niesprawiedliwe.
Amnesty International zwróciła uwagę na kilka aspektów sprawy budzących niepokój, w tym: sędzia główny wygłosił swoją opinię jeszcze przed rozpoczęciem procesu, jako, że początkowo był przeciwny powtórnemu postępowaniu, gdyż, według niego, pierwotny proces odbył się bez naruszenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Pomimo, iż jego sprzeciw został oddalony przez dwóch pozostałych sędziów, sędzia ten w dalszym ciągu przewodniczył sprawie; Sąd Bezpieczeństwa Publicznego regularnie odrzucały wnioski o zawieszenie wyroku więzienia dla Leyli Zana, Orhana Dogan, Hatipa Dicle i Selima Sadak i wypuszczenie ich za kaucją opóźniając wyrok powtórnego procesu – pomimo, iż byli oni już uwięzieni dziewięć i pół roku; różne podejście Sądu Bezpieczeństwa Publicznego do świadków, prawników i materiału dowodowego obrony i oskarżenia, w tym odmowa prawa oskarżonych i ich prawnych reprezentantów do przesłuchania świadków zeznających przeciwko nim.