Decyzja najwyższego sądu apelacyjnego w Turcji o uchyleniu bezpodstawnych wyroków skazujących honorowego prezesa Amnesty International Turcja oraz trzech innych obrońców praw człowieka została przyjęta z ogromną ulgą. Ujawniła jednocześnie politycznie umotywowaną naturę tych oskarżeń – poinformowała w ubiegłym tygodniu Amnesty International.
- Wyroki skazujące czterech sądzonych od 2017 roku obrońców praw człowieka uchylone przez sąd najwyższy w Turcji
- Wśród oskarżonych byli Taner Kılıç, honorowy prezes Amnesty Turcja oraz Idil Eser, była dyrektorka Amnesty Turcja
- Taner Kılıç i tzw. „10 ze Stambułu” byli bohaterami_kami Maratonu Pisania Listów w 2017 roku, na całym świecie napisano wtedy w ich obronie około 875 tys. Listów
Decyzja najwyższego sądu apelacyjnego w Turcji o uchyleniu bezpodstawnych wyroków skazujących honorowego prezesa Amnesty International Turcja oraz trzech innych obrońców praw człowieka została przyjęta z ogromną ulgą. Ujawniła jednocześnie politycznie umotywowaną naturę tych oskarżeń – poinformowała w ubiegłym tygodniu Amnesty International.
Orzeczenie Sądu Kasacyjnego w sprawie skazania Tanera Kılıça, Idil Eser, Özlema Dalkırana i Günal Kurşun – czterech z 11 obrońców_czyń praw człowieka w sprawie Büyükada, którzy zostali skazani w lipcu 2020 roku – zostało ogłoszone ponad pięć lat po ich aresztowaniu latem 2017 roku. Sprawa Tanera Kılıça została uchylona z powodu „niepełnego śledztwa” i przekazana ponownie do sądu pierwszej instancji.
„Dzisiejsze orzeczenie kończy tę ogromną parodię sprawiedliwości. Choć odczuwamy ulgę, że wyroki skazujące zostały w końcu uchylone, to decyzja sądu, że sprawa Tanera wymaga dalszego dochodzenia mocno rozczarowuje”
– powiedziała Anna Błaszczak-Banasiak, Dyrektorka Amnesty International Polska.
„Przez ponad pięć lat obserwowaliśmy, jak toczą się koła niesprawiedliwości, gdy i bezpodstawne zarzuty stawiane tym czterem obrońcom praw człowieka były przyjmowane przez kolejne sądy jako fakty. Dzisiejszy wyrok ujawnia prawdziwy cel takich politycznie motywowanych oskarżeń – wykorzystanie sądów jako narzędzia do uciszania krytycznych głosów”.
Taner Kılıç, prawnik zajmujący się prawami uchodźców i honorowy prezes sekcji Amnesty w Turcji, został aresztowany w czerwcu 2017 roku i był przetrzymywany w więzieniu przez ponad 14 miesięcy. W lipcu 2020 roku – pomimo całkowitego braku dowodów –został skazany za „członkostwo w organizacji terrorystycznej” na sześć lat i trzy miesiące więzienia. İdil Eser, Özlem Dalkıran i Günal Kurşun zostali skazani na 25 miesięcy za „wspomaganie organizacji terrorystycznej” i spędzili w 2017 roku w więzieniu ponad trzy miesiące.
W trakcie 12 rozpraw sądowych wielokrotnie i wyczerpująco udowodniono, że każdy zarzut postawiony czterem działaczom praw człowieka był bezpodstawny, także w państwowym raporcie policyjnym.
W maju br. Europejski Trybunał potwierdził, że władze w Turcji nie miały „żadnego uzasadnionego podejrzenia, że Taner Kılıç popełnił przestępstwo”. Trybunał orzekł również, że tymczasowe aresztowanie Kılıça pod zarzutem terroryzmu było „bezpośrednio związane z jego działalnością jako obrońcy praw człowieka”. Decyzja ta uprawomocniła się w październiku.
„Ta wiadomość szczególnie cieszy w przeddzień corocznej globalnej akcji Amnesty International – Maratonu Pisania Listów. Jednak świętując dziś tę decyzję, nie zapominamy, że w całej Turcji wielu obrońców praw człowieka tkwi w więzieniach, żyje w strachu przed aresztowaniem lub mierzy się z podobnymi bezpodstawnymi oskarżeniami”
– dodała Anna Błaszczak-Banasiak.
„Będziemy czerpać siłę z dzisiejszego zwycięstwa. Będziemy do końca wspierać Tanera Kılıça oraz walczyć przeciwko ograniczaniu praw człowieka w Turcji i w imieniu tych, którzy – mimo gróźb rządu – nie pozwalają się uciszyć”.
Tło/Kontekst
Taner Kılıç i Özlem Dalkıran są członkami założycielami Amnesty International Turcja. Przez ostatnie 20 lat odgrywali kluczową rolę w zakresie obrony praw człowieka w ramach organizacji, ale także poza nią – dla szerszej społeczności praw człowieka w Turcji.
W momencie aresztowania w lipcu 2017 roku Idil Eser była dyrektorką Amnesty International Turcja. Günal Kurşun, prawnik, ekspert w dziedzinie międzynarodowego prawa karnego i członek Amnesty International Turcja od jej początków, jest znanym obrońcą praw człowieka w tym kraju.
Taner Kılıç miał rzekomo pobrać i używać aplikacji do przesyłania wiadomości ByLock, która według prokuratury była używana do komunikacji przez ruch Gülena, grupę obwinianą o zorganizowanie próby zamachu stanu w 2016 roku.
Dwie zlecone przez Amnesty analizy kryminalistyczne telefonu Kılıça nie wykazały jednak żadnych śladów instalacji aplikacji ByLock. W czerwcu 2018 roku jakakolwiek zasadność prokuratorskiego dochodzenia została zakwestionowana w raporcie policyjnym przedstawionym sądowi.Również w nim stwierdzono brak dowodów na istnienie ByLocka na telefonie Kılıça. Warto równocześnie zaznaczyć, że samo pobranie lub korzystanie z aplikacji nie jest – zgodnie z niedawnym wyrokiem ETPCz dotyczącym innego skarżącego, niezwiązanego z oskarżonymi Büyükada – wystarczającym dowodem na popełnienie zarzucanych przestępstw.
İdil Eser, Özlem Dalkıran i Günal Kurşun byli wśród 10 osób, nazwanych „10 ze Stambułu”, które zostały zatrzymane przez policję, gdy uczestniczyły w warsztatach na temat dobrego samopoczucia i bezpieczeństwa cyfrowego 5 lipca 2017 roku na wyspie Büyükada w pobliżu Stambułu.
4 października 2017 roku prokurator ze Stambułu wniósł akt oskarżenia przeciwko „10 ze Stambułu”, a także przeciwko Tanerowi Kılıçowi, który rzekomo wiedział o przygotowaniach do warsztatów i był w kontakcie z dwoma oskarżonymi.
Podczas pierwszej rozprawy 26 października sędzia zaakceptował wniosek prokuratora o połączenie postępowania przeciwko Kılıçowi, które zostało wszczęte w Izmirze, z postępowaniem przeciwko pozostałym dziesięciu obrońcom praw człowieka, mimo że postawione mu zarzuty nie miały nic wspólnego z warsztatami, a obie sprawy nie były w żaden sposób powiązane.
Taner i „10 ze Stambułu” byli bohaterami_kami Maratonu Pisania Listów w 2017 roku. Prawie 875 tys. osób napisało listy w celu ich uwolnienia. Günal Kurşun powiedział wtedy, że na jednej z rozpraw trzymał przy sobie pierwszy z otrzymanych listów solidarności, aby przyniósł mu szczęście: „To ja 15 czy 20 lat temu w ramach kampanii prowadzonych przez Amnesty International wysyłałem pocztówki i listy do Kolumbii, Egiptu, Mjanmy. Dwadzieścia lat później dostałem podobne listy. Dziękuję za ich wysłanie. Znaczą dla mnie bardzo wiele”.
Publikacje Amnesty International, m.in. analizę sprawy przeciwko Tanerowi Kılıçowi oraz szczegółowe dalsze informacje na temat tej sprawy, można znaleźć stronie www Amnesty.