Turcja: Sądowe nękanie obrońców praw człowieka – "znieś jeden przepis, użyj innego"

Poziom tego sądownego zastraszania oznacza, że wielu działaczy i wiele organizacji „prawoczłowieczych” z trudem boryka się z dochodzeniami i sprawami przeciwko nim, co w rezultacie poważnie utrudnia im pracę. Taka presja ponadto zniechęca potencjalne nowe osoby do angażowania się w obronę praw człowieka. Wiele spraw kończy się karami finansowymi nakładanymi na organizacje lub osoby fizyczne. Grzywny takie są często poważnym ciężarem dla organizacji obrońców praw człowieka, które usiłują je płacić.

            Pomimo niedawnych reform prawnych i konstytucyjnych, prawo dostarcza wielu potencjalnych pretekstów do ograniczania lub karania pracy obrońców praw człowieka w Turcji. Po zmianie niektórych przepisów, znajdują się nowe wykorzystywane do utrudniania im pracy – w myśl modelu „zmień jedno prawo, użyj innego”. Zarzuty są arbitralne i różnią się w zależności od miejsca w kraju – działania dopuszczalne w jednej prowincji będą ograniczane, śledzone lub karane w innej.

            Przykładem takich „alternatywnych zarzutów” są postępowania prawne pootwierane przeciwko Stowarzyszeniu Praw Człowieka (İnsan Hakları Derneği, IHD) po tym, jak wydrukowało ono plakaty upamiętniające Dzień Praw Człowieka w grudniu 2003. Rozpowszechnianie w całym kraju plakaty zawierały hasło „Pokój zwycięży. Każdy inny, wszyscy równi” w językach tureckim i kurdyjskim.

            W Van, mieście we wschodniej Turcji, plakaty po kurdyjsku zostały skonfiskowane na rozkaz Prokuratury Publicznej na mocy stwierdzenia, że rozpowszechnienie plakatów w tym języku „był szkodliwe dla podstawowych jakości Republiki [Tureckiej]”. Następnie plakaty zostały skonfiskowane w innych miastach. Chociaż decyzje te zostały unieważnione przez Ministerstwo Sprawiedliwości, szkoda została już wyrządzona, bowiem do tego czasu zdążył minąć Tydzień Praw Człowieka (10-17 grudnia).

            Wobec werdyktu ministerstwa, wszczęto postępowania prawne przeciwko przedstawicielom IHD pod innymi pretekstami. Wytoczono procesy przeciwko Vetha Aydin, z oddziału w Siirt, oraz Hüseyin’owi Cangir, przewodniczącemu oddziału w Mardin, pod pretekstem, jakoby plakaty zostały umieszczone na miejskich billboardach bez zgody gubernatora. Vetha Aydin uniewinniono 19 kwietnia 2004, ale Hüseyin Cangir został 21 kwietnia skazany na ciężką grzywnę.

            Ponadto, 12 grudnia 2004 rozpoczął się proces, w którym prawnik Mikail Demiroğlu jest oskarżony o „używanie wpływów i siły do uniemożliwiania wykonania jakichkolwiek zapisów prawa lub przepisów”. Według jego oświadczenia, zgodnego z oświadczeniami kilkorga świadków, poinformował on członków oddziału IHD w Hakkari, którego biura mieszczą się w tym samym budynku, co jego biuro, że policjanci mają prawo skonfiskować plakaty, jeśli mają taki nakaz. Policjanci nie mieli przy sobie kopii nakazu i dlatego musieli powrócić później.

Podejmij akcję!

Prosimy o wysyłanie uprzejmie sformułowanych listów do władz tureckich, w języku angielskim, polskim, lub tureckim. W listach należy:

Ø       Wyrazić zaniepokojenie toczącym się procesem przeciwko Mikail’owi Demiroğlu i grzywną wymierzoną Hüseyinowi Cangirowi – obrońcom praw człowieka;

Ø       Wezwać władze Turcji do działań na rzecz zapewnienia, by funkcjonariusze państwowi szanowali pracę obrońców praw człowieka i umożliwili im wykonywanie jej bez przeszkód i w wolności od zastraszania;

Ø       Prosić je o zrewidowanie wszystkich zarzutów przeciwko osobom, które w sposób pokojowy korzystały ze swego prawa do wolności wypowiedzi, stowarzyszeń i zgromadzeń;

Ø       Prosić je o ścisłe monitorowanie dochodzeń otwartych przeciwko obrońcom praw człowieka i o podjęcie skutecznych działań w celu ukarania funkcjonariuszy państwowych, którzy nadużywają władzy do zastraszania obrońców praw człowieka i ograniczania ich zgodnej z prawem działalności.

Apele prosimy adresować do:

Kopie listów prosimy wysyłać na adres:

Ambasada Republiki Turcji

ul. Malczewskiego 32

Warszawa