– Projekt zmian Prawa o zgromadzeniach odwraca tę oczywistość do góry nogami – organy władzy publicznej przyznają sobie, a nie zwykłym ludziom, prawo do organizowania zgromadzeń – powiedziała Draginja Nadażdin, Dyrektorka Stowarzyszenia Amnesty International.
Zmiany w ustawie sprowadzają się do zakazu przeprowadzenia „zwykłego” zgromadzenia w miejscu i czasie, w których odbywają się zgromadzenia organizowane przez organy władzy publicznej lub odbywane w ramach działalności kościołów i związków wyznaniowych. Dodatkowo, jeśli poinformowano o zamiarze zorganizowania dwóch zgromadzeń w jednym miejscu i czasie, pierwszeństwo zawsze będzie miało tzw. zgromadzenie cykliczne.
Tym samym projektodawcy wprowadzają hierarchię zgromadzeń tworząc zgromadzania ważne i ważniejsze, oraz równe i równiejsze – jednoznacznie dyskryminując organizatorów niereprezentujących władzy publicznej bądź kościołów i związków wyznaniowych. Przestaje się liczyć kolejność zgłoszenia zgromadzenia lecz to, kto jest jego organizatorem. Takie rozwiązanie dotknie nie tylko ewentualnych kontrdemonstrantów, ale wszystkich obywateli, którzy chcieliby w tym czasie i miejscu zorganizować pokojowe zgromadzenie w jakiejkolwiek sprawie.
Decyzją wojewody (a więc przedstawiciela rządu) wyrażającą zgodę na cykliczne organizowanie zgromadzeń na 3 lata zostanie zablokowana możliwość organizowania w tym miejscu i określonym czasie innych zgromadzeń publicznych. Mało tego, nawet zgromadzenie wcześniej zaplanowane w tym miejscu i zgłoszone do gminy, zostanie w takim wypadku „następczo” zakazane przez gminę. Powoduje to brak pewności co do sytuacji prawnej organizatorów zgromadzeń. Projektodawcy idą dalej, zabezpieczając się przed ewentualnym niewydaniem „następczego” zakazu przez gminę przewidując, że w takim wypadku zakaz ten wyda wojewoda. Od wydanego przez wojewodę zakazu nie przewidziano możliwości odwołania.
To również wojewoda będzie decydował czy wydarzenie, które ma być uczczone w ramach zgromadzeń cyklicznych jest wystarczająco „doniosłe i istotne”, by wyrazić zgodę na odbywanie zgromadzeń cyklicznych. W tym kontekście wątpliwości budzą kompetencje wojewodów w zakresie oceniania „doniosłości i istotności” wydarzeń z historii Polski.
Kolejna przewidywana zmiana dotyczy ograniczenia prawa do pokojowej kontrdemonstracji, która jest uznaną formą manifestowania poglądów przez obywateli. Obecnie możliwe jest odbywanie zgromadzeń w jednym miejscu i czasie, z zastrzeżeniem, że ich przebieg nie będzie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach. Jednak projekt przyznając pierwszeństwo pewnym zgromadzeniom, jednocześnie uniemożliwia przeprowadzenie innych zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie.
Zmiany Prawa o zgromadzeniach są sprzeczne z obowiązującymi standardami międzynarodowymi wynikającymi zarówno z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jaki i ze zobowiązań wypracowanych w ramach OBWE i ONZ.
Projekt dwukrotnie trafiał pod obrady Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, która odrzucała wszelkie poprawki proponowane przez mniejszość parlamentarną. 2 grudnia Sejm uchwalił ustawę, która teraz trafi do Senatu. Ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia.
