“Oficerowie policji używali taserów wobec niezdyscyplinowanych uczniów, nieuzbrojonych osób cierpiących na zaburzenia psychiczne, osób znajdujących się w stanie odurzenia narkotykowego, uciekających z miejsca popełnienia drobnych wykroczeń bądź takich, które nie stosują się natychmiast do policyjnych poleceń”, powiedziała dziś Amnesty International. Wypowiedź towarzyszyła publikacji dwóch nowych raportów na temat stosowania broni ogłuszającej w USA i Kanadzie”.
Dane na temat stosowania taserów dowodzą, że stały się one najbardziej rozpowszechnioną bronią w niektórych departamentach policji. Ich użycie było pierwotnie zawężone do sytuacji, w których stosowano je jako alternatywę dla broni mogącej wywołać skutki śmiertelne, jednakże ich obecne zastosowanie dalece wykracza poza te ograniczenia. Ponad 5000 jednostek egzekwujących prawo oraz placówek wychowawczych w 49 stanach USA wyposaża się w tasery, bądź je testuje, zatem liczba użytkowników stale się zwiększa. W Kanadzie około 60 departamentów policji dysponuje tego typu bronią.
Pomimo tego, że broń taka jest rozprowadzana na szeroką skalę, nie zostały do tej pory przeprowadzone żadne szczegółowe, niezależne i bezstronne badania dotyczące skutków użycia taserów, zwłaszcza w przypadkach zastosowań wobec ludzi cierpiących na choroby serca bądź będących pod wpływem narkotyków.
“Wielu ekspertów jest zdania, że szok elektryczny wywoływany przez tasery może zwiększyć ryzyko niewydolności serca wśród ludzi, znajdujących się pod wpływem narkotyków bądź cierpiących na choroby układu krążenia, ryzyko takie zaistniało w wielu przypadkach, które badaliśmy”, powiedziała Amnesty International.
Armia amerykańska nabyła tasery między innymi w celu użycia ich podczas działań w Iraku. Zgodnie z doniesieniami Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych miały posiadać taką broń na pokładzie samolotów, które transportowały osoby podejrzane o członkostwo w al-Qaidzie do bazy Guantánamo Bay na Kubie. Jedną z jednostek w Iraku stosujących tasery była 800th Military Police Brigade oskarżona o poważne nadużycia w stosunku do więźniów w Abu Ghraib.
Tasery nowej generacji zostały zakupione bądź są testowane przez policję i siły militarne również w wielu innych krajach, często odnotowujących słabe wyniki w kwestii ochrony praw człowieka. Są to między innymi: Argentyna, Australia, Kanada, Francja, Niemy, Izrael, Malezja, Meksyk, Hiszpania, Turcja, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Wielka Brytania.
“Nadużycie broni wywołującej szok elektryczny jest szczególnie łatwe ze względu na jej mobilność, łatwość użycia oraz możliwość zadania ostrego bólu jedynie poprzez naciśnięcie guzika, bez pozostawiania żadnych widocznych śladów”, powiedziała Amnesty International.
Raport Amnesty International wymienia kilka przypadków prowadzenia spraw sądowych przeciwko rodzicom podejrzewanym o użycie broni ogłuszającej w stosunku do ich dzieci. Miała być ona stosowana również w pracach komisji do zbadania zbrodni czy jako narzędzie tortur bądź znieważenia (również w stosunku do kobiet z rąk ich partnerów).
Amnesty International podziela zdanie, że tasery mogą być w niektórych sytuacjach efektywniejszym środkiem obrony, alternatywnym dla wywołującej skutki śmiertelne broni palnej. Jednakże praktyka w USA dowodzi, że broń ogłuszająca jest stosunkowo rzadko stosowania właśnie w zastępstwie broni palnej a wiele departamentów policji dopuszcza użycie tasera jako jednego z podstawowych środków przymusu.
“Rosnąca liczba ofiar wskazuje na konieczność przeprowadzona przez rządy USA i Kanady badań dotyczących skutków stosowania taserów”.
Badaniami powinni zająć się uznani eksperci z dziedzin medycyny, nauki, doktryny prawnej oraz egzekwowania prawa, niezależni od komercyjnych i politycznych interesów promujących stosowanie broni ogłuszającej. Wszelka dystrybucja i stosowanie taserów powinny być do czasu zakończenia badań zawieszone.
Tło
Pistolet taserowy to broń wyrzucająca lotki, które powodują ogłuszający szok elektryczny, zaprojektowana by wywołać chwilowe obezwładnienie poprzez porażenie prądem o napięciu 50 000 wolt. Tasery wystrzeliwują dwie kolczaste lotki na odległość do 6,4 metra, które pozostają połączone z pistoletem za pomocą przewodów. Haczykowate strzałki są zaprojektowane tak, by przebić się przez nawet pięciocentymetrową warstwę odzieży i skórę oraz wywołać szok elektryczny o wysokim napięciu i niskim natężeniu przebiegający wzdłuż izolowanych miedzianych przewodów. Mogą być one również używane bez wystrzeliwania lotek, z bliskiej odległości, jako broń ogłuszająca.
Amnesty International jest w posiadaniu informacji o 74 przypadkach śmierci z powodu użycia tasera pochodzących z różnych źródeł, także z wyników sekcji zwłok w 21 przypadkach. Osobami zmarłymi byli przede wszystkim nieuzbrojeni mężczyźni, którzy demonstrując niezdyscyplinowanie bądź agresywne zachowanie nie stanowili jednak zagrożenia dla życia lub bezpieczeństwa osób trzecich.