„W czasie prezydenckich debat, prezydent Bush i senator Kerry nie poruszyli kwestii traktowania zatrzymanych w Iraku, Afganistanie, Guantánamo i innych utajnionych lokalizacjach,” zauważyła Amnesty International. „Każdy kandydat powinien więc obiecać, że jako prezydent, podejmie szybkie kroki w tej sprawie.”
„Naszym celem jest uświadomienie opinii publicznej, że zaprzestanie tortur i złego traktowania więźniów jest głównie kwestią woli polityków”, stwierdziła Amnesty International. „ Mając ten fakt na uwadze, apelujemy do kandydatów na prezydenta USA, aby podjęli się oni utworzenia komisji śledczej i wprowadzenia zrozumiałych i jasnych zabezpieczeń przeciwko torturom i złemu traktowaniu więźniów.”
Raport Amnesty International – Human Dignity Denied: Torture and accountability in the ‘war on terror’ (Odmowa ludzkiej godności: Tortury i odpowiedzialność za nie podczas „wojny z terroryzmem”)—pokazuje wzory zachowań, które naruszają prawa człowieka od Afganistanu, przez Zatokę Guantánamo, po Abu Ghraib. Raport przedstawia w zarysie fakt, iż mimo stwierdzenia przez amerykańską administrację, że tragiczne wydarzenia 11 września 2001 wymuszają „nowy sposób myślenia”, Ameryka powiela znaną z historii metodę pogwałcenia praw człowieka w imię narodowego bezpieczeństwa.
„Odmówienie habeas corpus, stosowanie izolacji i nieuzasadnionego prawnie odosobnienia – w niektórych przypadkach dochodziło nawet do tajemniczych „zniknięć” — i sankcjonowanie surowych technik przesłuchiwania są typową, aczkolwiek nieskuteczną , odpowiedzią.” stwierdziła Amnesty International. „Poprzez obniżenie poziomu zabezpieczeń, demonizację sylwetek zatrzymanych i okazywanie całkowitego lekceważenia dla międzynarodowych zobowiązań prawnych, amerykańska administracja, w najlepszym wypadku, siała dezorientację wśród śledczych, a w najgorszym wypadku, dała ona zielone światło dla tortur i innych, nieludzkich i degradujących zachowań wobec zatrzymanych.”
Amnesty International z zadowoleniem przyjmuje oficjalne dochodzenia rozpoczęte od czasu, gdy zdjęcia z Abu Ghraib zmusiły rząd do bardziej zdecydowanych działań w przypadku oskarżeń o napastowanie. Owe dochodzenia obaliły mit, utrzymywany przez amerykańską administrację, że tortury i maltretowanie więźniów praktykowane były tylko w Abu Ghraib przez garstkę niezrównoważonych psychicznie żołnierzy.
Amnesty International uważa jednak, iż komisja śledcza posiadająca jeszcze szersze kompetencje jest nadal potrzebna, choćby dlatego, że dotychczasowe dochodzenia nie mogą być uważane za naprawdę niezależne, raporty z dochodzeń miejscami bywają niezrozumiałe, a także sami śledczy wykazują zadziwiającą tolerancję dla technik przesłuchań mających na celu znęcanie się nad więźniami. Komisja śledcza zyskałaby na wiarygodności gdyby do jej członków dołączyli przedstawiciele międzynarodowych organizacji, tacy jak Specjalny Sprawozdawca ds. tortur z ramienia ONZ.
Amnesty International wzywa do utworzenia takiej komisji od maja zeszłego roku. Owa komisja, złożona z wiarygodnych ekspertów, mogłaby być mianowana przez Kongres, jednak musiałaby ona być niezależna od rządu. Aby zapewnić pełną niezależność, komisja musiałaby posiadać wystarczającą władzę, aby mieć możliwość badania wszystkich amerykańskich praw, praktyk związanych z zatrzymaniem podejrzanego (w kontekście „walki z terroryzmem”), a także amerykańskich więzień rozrzuconych po całym świecie. Komisja powinna mieć prawo do prowadzenia dochodzeń na poziomie wszystkich szczebli rządowych. Dzisiaj , na przykład, domniemane transfery więźniów między krajami ,jak również działalność Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) pozostaje trzymana w ścisłej tajemnicy.
„Wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi, a polityka rządu nadal przyzwala na tortury” stwierdziła Amnesty International. „Amerykańska administracja powtórzyła opinię, że ludzka godność nie jest negocjowalna. Jednak owa opinia brzmi bardzo fałszywie w świetle braku jakichkolwiek zmian w kierunku zapewnienia owego bezwarunkowego prawa po skandalu w Abu Ghraib”.
Zarówno wielokrotne nawoływanie Amnesty International o komisję śledczą, jak i raport proponują zarys rozwiązań dzięki, którym USA mogłaby zapobiec torturom i złemu traktowaniu więźniów w przyszłości. Tym zarysem jest, sporządzony przez Amnesty International na bazie 30 lat doświadczenia w badaniu zagadnienia „tortury” , dwunastostopniowy Program Zapobiegania Torturom przez agentów rządowych. Raport ujawnia, że USA nie udało się przestrzegać nawet najbardziej podstawowych zabezpieczeń przeciw torturom i złemu traktowaniu więźniów. Raport ten prezentuje ponad 65 zaleceń dla rządu amerykańskiego.
Punkt pierwszy owego Dwunastostopniowego Programu to „ Potępienie Tortur”—najważniejsze osoby w państwie powinny wyrazić zdecydowany i jednoznaczny sprzeciw dla stosowania tortur w każdej sytuacji, nawet w czasie wojny lub innej nadzwyczajnej ewentualności. Rządowe dokumenty, które zostały podane do wiadomości publicznej, w ostatnich kilku miesiącach, pokazują, że USA nie udało się wykonać pierwszego punktu planu w momencie rozpoczęcia „wojny z terrorem”.
„Dokumenty te ukazują dwulicowa strategię dotyczącą tortur” stwierdziła Amnesty International. „Władze oficjalnie głosiły swój sprzeciw dotyczący użycia tortur, podczas gdy na osobności dyskutowano jak prezydent może zarządzić użycie tortur i jak agenci rządowi mogą uniknąć odpowiedzialności za ich stosowanie.”
Zauważono znaczną niechęć wśród członków amerykańskiej administracji – którzy w tajnych aktach rozważają możliwość zawężenia definicji tortur—do nazywania wydarzeń w Abu Ghraib torturami, wolą oni używać słowa „nadużycie”.
Jednoznaczne potępienie przez rząd tortur, a także nieludzkich i degradujących praktyk musi być obrazem prawdziwego stanowiska owego rządu. Jeśli rząd naprawdę potępia tortury, musi on postępować tak, aby potwierdzić swoje słowa. Jest to zaledwie pierwszy z dwunastu kroków w Programie Przeciwko Torturom Stosowanym przez Agentów Rządowych.
„Administracja amerykańska sama powtarzała wielokrotnie, że poszanowanie ludzkich praw jest drogą do pokoju i bezpieczeństwa,” stwierdziła Amnesty International. „ Jednak amerykańskie reguły dotyczące aresztu i przesłuchiwania więźniów pokazują, iż prawa człowieka są widziane raczej jako przeszkoda. Ameryka musi zmienić swoje podejście.”
USA i inne kraje zmagają się z poważnym zagrożeniem bezpieczeństwa, spowodowanym między innymi atakami grup, które mają za nic prawa człowieka. Rząd ma obowiązek chronić prawa swoich obywateli przed zagrożeniem. Jednak w walce z owym zagrożeniem, rząd musi działać w poszanowaniu także innych praw człowieka. Prawo do życia bez bycia narażanym na tortury i inne okrutne, nieludzkie i poniżające traktowanie jest fundamentalnym prawem człowieka. Międzynarodowe prawodawstwo stwierdza, że żadne okoliczności nie są usprawiedliwieniem dla wspomnianych wyżej nadużyć. USA odegrały ważną rolę w kształtowaniu wspomnianego wyżej prawnego zakazu. Dlatego Ameryka nie powinna pozwolić, aby ten dawno ustalony system ochrony runął.
Więcej informacji dotyczących tej sprawy znajduje się na stronie internetowej: http://web.amnesty.org/library/Index/ENGAMR511452004
tłumaczenie: Katarzyna Podpora
