W oparciu o wywiady i obserwacje przeprowadzone przez przedstawicieli Amnesty International 24 sierpnia 2021 roku w Usnarzu Górnym, na granicy polsko-białoruskiej, przygotowaliśmy raport będący dokumentacją sytuacji na miejscu. W dokumencie znajdują się między innymi wywiady z aktywistami i aktywistkami z Fundacji Ocalenie, przedstawicielami Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur z biura RPO, posłem Franciszkiem Sterczewskim oraz prawniczkami z Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć.
Na granicy w Usnarzu Górnym przetrzymywane są 32 osoby (27 mężczyzn, 5 kobiet). Wszyscy pochodzą z Afganistanu. Zgodnie z relacjami przedstawicieli organizacji pozarządowej, którzy rozmawiali z przetrzymywanymi, każda z tych osób dotarła wcześniej kilka kilometrów w głąb terytorium Polski. Zostały następnie zatrzymane przez policję, która wezwała Straż Graniczną. Funkcjonariusze oznajmili, że zawiozą wszystkie osoby do ośrodka, jednak wywieźli je do przygranicznego lasu, gdzie pozostawały przetrzymywane przez kolejne dni. Sytuacja przetrzymywania ludzi, którzy mają prawo do ubiegania się w Polsce o ochronę, trwa od blisko miesiąca.
Psychicznie widać, że osoby potrzebują dużego wsparcia, każdy z nich potrzebuje wsparcia, widać emocje, a wręcz w niektórych osobach już tych emocji nie ma.
Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur, Biuro RPO
Stan zdrowia uchodźców oceniany jest jako bardzo zły, Polska nie zapewnia tym osobom jedzenia i picia, a polskie organizacje, które chcą dostarczyć pomoc humanitarną, nie są do nich dopuszczane.
By utrudnić monitorowanie sytuacji na granicy, rząd RP w dniu 2 września wprowadził przy granicy z Białorusią stan wyjątkowy.
Nasz raport dokumentuje sytuację na polsko-białoruskiej granicy w Usnarzu Górnym i jest przygotowany w oparciu o wywiady i obserwacje terenowe przeprowadzone na miejscu przez przedstawicieli Stowarzyszenia Amnesty International w dniu 24 sierpnia 2021 roku.
Obecne działania władz Polski naruszają szereg przepisów i powodują cierpienie osób uciekających przed konfliktami i prześladowaniami. Uchodźcy docierający do polskiej granicy chcą uzyskać schronienie przed niebezpieczeństwem, które grozi im tam, skąd uciekają. Polska, nie dopuszczając tych osób na swoje terytorium, narusza szereg przepisów. Artykuł 33 Konwencji Genewskiej z 28 lipca 1951 r. zastrzega: „Żadne umawiające się Państwo nie wydali lub nie zawróci w żaden sposób uchodźcy do granicy terytoriów, gdzie jego życiu lub wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo ze względu na jego rasę, religię, obywatelstwo, przynależność do określonej grupy społecznej lub przekonania polityczne”. Odpychanie od granic (pushback) i uniemożliwianie składania wniosków o ochronę międzynarodową jest niedopuszczalne i w rażący sposób narusza prawa tych, których powinniśmy otoczyć szczególnym wsparciem.
Sprzeciwmy się odpychaniu od polskich granic, żądajmy zapewnienia dostępu do ochrony międzynarodowej. Nie zgadzamy się na uniemożliwianie pracy aktywistów i dziennikarzy, by rażące naruszenia praw człowieka nie zostały odnotowane. Nie ma naszej zgody na zamykanie granic przed tymi, którzy potrzebują ochrony i na nią w świetle prawa zasługują.
Z treścią raportu można zapoznać się tutaj.