Tamara Czikunowa, dyrektorka organizacji praw człowieka – Matki Przeciwko Karze Śmierci w Uzbekistanie, oraz Dilobar Chudobierganowa, członkini tej organizacji, udokumentowały nadużycia prawa podczas procesów sądowych, w czasie których wymierzano karę śmierci. Naruszenia obejmowały torturowanie podejrzanych jeszcze przed rozpoczęciem procesu, jak również znęcanie się nad rodzinami aresztowanych w celu wydobycia obciążających „zeznań”. Władze uzbeckie już kilkakrotnie dopuszczały się zastraszania aktywistek i ich rodzin.
W wielu przypadkach władze utrudniały Matkom Przeciwko Karze Śmierci i Torturom prowadzenie swojej działalności na rzecz praw człowieka. Na przykład w grudniu 2003 roku organizacja ta była motorem działań na mającej się odbyć w Taszkiencie konferencji, której celem było zapoczątkowanie publicznej debaty właśnie na temat kary śmierci i dialogu z władzami w tej sprawie. Jednakże na zaledwie kilka godzin przed rozpoczęciem konferencji została ona przez władze odwołana.
Mężczyźni, podający się za „funkcjonariuszy Krajowych Służb Specjalnych”, wezwali Tamarę Czikunową i Dilobar Chudobierganową i grozili im śmiercią po tym, jak zwróciły się do Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) na spotkaniu w Taszkiencie w 2003 r. Powiedziano im, że ich organizacja została wciągnięta na „czarną listę”, a Służby Specjalne czekają na rozkaz jej „zlikwidowania”.
W 2003 roku uzbrojeni policjanci nachodzili Tamarę Czikunową w jej mieszkaniu nawet trzy razy w tygodniu, aby „sprawdzić jej dokumenty”. Policjanci oskarżyli ją o prowadzenie domu publicznego, a w sierpniu 2003 roku wyższy oficer regionalnego posterunku policji w Hamzinski przybył do mieszkania Tamary Czikunowej i powiedział, iż jest ona podejrzana o sympatyzowanie z islamskimi ekstremistami.
Udział tych dwóch aktywistek w akcjach przeciwko karze śmierci, kilkakrotnie organizowanych przez sekcje AI między wrześniem a grudniem 2004 roku, zapoczątkowały szereg incydentów nękania ich.
29 września 2004 roku, o godzinie 6.00 rano, śledczy z prokuratury dzielnicy Mirobad w Taszkiencie przybył do domu przykutej do łóżka 78-letniej matki Tamary Czikunowej, której powiedział, iż ma nakaz aresztowania jej córki za organizowanie pikiet prowadzących do niepokojów w dolinie Ferghana i w Taszkiencie. Matka Tamary stała się celem działań władz, gdyż miała ona wywrzeć presję na córkę aktualnie przebywającą w Holandii na zaproszenie AI.
21 grudnia 2004 r. Erkin Chudobierganow, ojciec Dilobar Chudobierganowej, otrzymał telefon od mężczyzny podającego się za „funkcjonariusza Krajowych Służb Specjalnych”. Powiedział, że Dilobar „za dużo mówi” i ostrzegł, aby jej ojciec przemyślał „jakie konsekwencje może mieć działalność Dilobar dla jej rodziny”. Rozmówca w szczególności skrytykował Dilobar Chudobierganową za udzielanie wywiadów dla BBC i Radia Wolność, które zostały nagrane przez służby specjalne, oraz za podejmowanie tematu praw człowieka podczas objazdów organizowanych przez AI.
Mimo licznych gróźb i nękania ze strony władz, których celem było utrudnianie działalności Matek Przeciwko Karze Śmierci i Torturom, Tamara Czikunowa i Dilobar Chudobierganowa, jak i inne członkinie tej organizacji, ciągle podejmują działania i kontynuują kampanie oraz lobbing.
Podejmij działania! Jak najszybciej wyślij apel do władz Uzbekistanu w języku uzbeckim, rosyjskim, angielskim lub swoim własnym:
· wyrażając swoje obawy odnośnie wielokrotnego zastraszania przez władze Tamary Czikunowej i Dilobar Chudobierganowej i ich rodzin;
· nakłaniając władze do zbadania sprawy szykan wobec Tamary Czikunowej i Dilobar Chudobierganowej i ich krewnych;
- przypominający władzom o ich zobowiązaniu do wypełnienia zasad zawartych w Deklaracji o obrońcach praw człowieka ONZ z 9 grudnia 1998 roku;
- wzywający władze do stworzenia krajowego planu działań na rzecz wprowadzenia w życie Deklaracji o obrońcach praw człowieka jako istotnego pierwszego kroku w celu zapewnienia, że obrońcy praw człowieka będą mogli bezpiecznie prowadzić swą legalną działalność. Plan powinien zawierać określone działania mające na celu przeciwdziałanie konkretnym problemom, jakie napotykają w swej pracy obrońcy praw człowieka.
Prosimy o wysyłanie apeli na adres:
President of Uzbekistan
Islam A. KARIMOV
Rezidentsia prezidenta;
ul. Uzbekistanskaia, 43;
Tashkent 700163
UZBEKISTAN
Fax: +998 71 139 55 25
Email: [email protected]
Zwrot grzecznościowy: Dear President Karimov/Szanowny Panie Prezydencie Karimow
Minister of Foreign Affairs
Eler Ganiev
Ministerstvo inostrannykh del;
pl. Mustakillik, 5;
Tashkent 700029
UZBEKISTAN
Fax: + 998 71 139 15 17
Zwrot grzecznościowy: Dear Minister Ganiev/Szanowny Panie Ministrze Ganiew