Art. 2 w/w ustawy stanowi, iż Rzecznikiem może być obywatel polski wyróżniający się wiedzą prawniczą, doświadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na swe walory moralne i wrażliwość społeczną.
W rzeczywistości, oprócz kompetencji i doświadczenia, które stanowią w dużej mierze kryterium obiektywne, to właśnie trudna do oceny wrażliwość społeczna, otwartość na wyzwania i potrzeby ludzi oraz proaktywna postawa osoby pełniącej urząd Rzecznika Praw Obywatelskich determinują prawidłowe i efektywne działanie jego Biura.
Jedne z kluczowych zadań Rzecznika, określone w art. 1.3. w/w ustawy, brzmi: W sprawach o ochronę wolności i praw człowieka i obywatela Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej. Stąd też wniosek, że niezależność osoby Rzecznika jest kluczowa dla bezstronnego i sumiennego wykonywana obowiązków wynikających z Ustawy.
W obliczu licznych wyzwań w obszarze praw człowieka, przed którymi stoi obecnie Polska, niezwykle ważna jest gotowość do bezkompromisowego reagowania i przypominania o obowiązujących standardach. Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich powinna pełnić osoba, która całą swoją dotychczasową działalnością podkreśla wagę upominania się o prawa i wolności człowieka, budowania przejrzystego systemu reagowania na nieprawidłowości oraz kształtowania świadomości praw człowieka w społeczeństwie.
Stosownie do art. 17a. Ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela, także w zakresie równego traktowania. Niezwykle ważne jest zatem, aby osoba ta cieszyła się mandatem społecznym oraz zaufaniem w/w podmiotów.
Amnesty International wyraża nadzieję, że wartości te nie umkną uwadze Szanownym Posłom i Senatorom, przy podejmowaniu tak ważnej decyzji, jaką jest wybór Rzecznika Praw Obywatelskich.
