ASA 41/004/2007
Wietnamscy prawnicy, przedstawiciele związków zawodowych, przywódcy religijni oraz internetowi dysydenci są w ostatnich miesiącach coraz częściej zatrzymywani lub więzieni. Amnesty International jest głęboko zaniepokojona mającymi miejsce represjami, stosowanymi przez rząd wietnamski przeciwko osobom, które w pokojowy sposób starały się wyrazić własne poglądy.
Podczas przypadającego 30 kwietnia Dnia Wyzwolenia, rząd wietnamski świętuje rocznicę zakończenia wojny wietnamskiej, uwalniając przy tej okazji określoną liczbę więźniów. W obliczu zobowiązań, wynikających z prawa międzynarodowego, Amnesty International wzywa wietnamskie władze do uwolnienia wszystkich aresztowanych, zatrzymanych i uwięzionych, którzy stracili wolność z powodu pokojowego dążenia do korzystania z przysługujących im praw do otrzymywania lub dzielenia się informacjami i opiniami, tworzenia stowarzyszeń i pokojowych zgromadzeń.
Podczas procesu w mieście Hue 30 marca 2007 r., katolicki ksiądz Nguyen Van Ly (60 lat) został skazany na 8 lat pozbawienia wolności za -propagandę przeciwko Socjalistycznej Republice Wietnamu- – w myśl artykułu 88 Kodeksu Karnego. Został oskarżony między innymi o zaangażowanie w ruch na rzecz demokracji Blok 8406 oraz branie udziału w działalności zakazanych grup politycznych.
Cztery osoby oskarżone pod tymi samymi zarzutami zostały także uznane za winne; dwie z nich – Nguyen Phong oraz Nguyen Binh Thanh – zostały skazane na 6 i 5 lat pozbawienia wolności, dwie pozostałe dostały kary w zawieszeniu (wyroki odpowiednio 2 lata i 18 miesięcy). Dodatkowo zostały skazane na 3-letni i 18-miesięczny okres próbny – pod kuratelą władz.
Jednodniowy proces ojca Nguyena Van Ly, który został obecnie po raz czwarty uznany za więźnia sumienia, był pierwszym z kilku procesów przeciwko działaczom, którzy publicznie nawoływali do zmian politycznych i respektowania praw człowieka.
Represje mają miejsce w okresie relatywnego rozluźnienia polityki ograniczania praw politycznych i obywatelskich, związanego z organizacją przez wietnamskie władze listopadowego forum Układu o Współpracy Gospodarczej Azji i rejonu Pacyfiku (APEC) w Hanoi, dążeniami do osiągniętego miesiąc później porozumienia z USA w sprawie ustanowienia Stałych Znormalizowanych Relacji Handlowych i dołączenia do grona państw członkowskich Światowej Organizacji Handlu w styczniu 2007 r.
10 kwietnia 2007 r., prezydent Nguyen Minh Triet ogłosił sukces Wietnamu na forum APEC, który w opinii przewodniczącego Układu Le Cong Phunga – -stworzył pozytywny obraz aktywnego, otwartego i bezpiecznego kraju-. Amnesty International jest przekonana, iż wyrażone przez niego zdanie mocno kontrastuje ze stosowanymi przez rząd wietnamski represjami, które stanowią pogwałcenie międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka.
Pierwsza fala aresztowań miała miejsce podczas forum APEC, kiedy czterech wiodących członków nowoutworzonej Organizacji Zjednoczonych Robotników i Farmerów (ang. United Workers-Farmers Organisation – UWFO) zostało zatrzymanych przez funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa.
UWFO, powołane w październiku 2006, broni prawa do tworzenia niezależnych związków zawodowych, które według prawa wietnamskiego są zakazane. Członkom organizacji nie zostały przedstawione żadne oficjalne zarzuty, jednakże zostali oni oskarżeni przez władze o stosowanie skierowanej przeciwko państwu wietnamskiemu -propagandy- (artykuł 88 Kodeksu Karnego).
Ostatnie aresztowanie, o którym wiadomo, miało miejsce 21 kwietnia 2007 r. Aresztowano wtedy pisarkę i dziennikarkę Tran Khai Thanh Thuy, oskarżoną – jak podają państwowe media – o -rozpowszechnianie fałszywych informacji o społecznej, politycznej i ekonomicznej sytuacji w Wietnamie, oskarżanie kraju o łamanie praw człowieka, umieszczanie w Internecie artykułów lub wysyłanie ich zagranicę wygnanym organizacjom reakcyjnym-.
Kolejną aresztowaną osobą jest prawnik Le Quoc Quan, pojmany przez policję 8 marca po powrocie z rocznego stypendium w USA, gdzie badał rolę społeczeństwa obywatelskiego w rozwijających się demokracjach. Le Quoc Quan jest aktywistą prodemokratycznym, broniącym wolności religijnych i politycznych. Został oskarżony o próbę dokonania przewrotu, w myśl artykułu 79 krajowych przepisów bezpieczeństwa, za co grozi kara śmierci.
Le Quoc Quan nie jest jedynym prawnikiem, wobec którego będzie sie toczyć poważne postępowanie karne za pokojowe wyrażanie własnych poglądów. Co najmniej czterech kolejnych prawników zostało aresztowanych, wliczając z to dwóch obrońców praw człowieka – Le Thi Cong Nhan I Nguyen Van Dai. Podobnie jak ojciec Ly, Van Dai był jednym z pierwszych sygnatariuszy internetowej petycji, która dała początek utworzeniu Bloku 8406. Le Thi Cong Nhan, rzecznik Partii Postępu, został z urzędu mianowany obrońcą obywateli brytyjskich oskarżonych o przemyt heroiny. Na kilka dni przed procesem, w listopadzie 2006 r., Le Thi Cong Nhan został umieszczony w areszcie domowych, podczas gdy inny prawnik przejął prowadzoną przez niego sprawę; 6 marca Le Thi Cong Nhan został aresztowany razem z Nguyen Van Dai. Obaj mężczyźni są oskarżeni na podstawie Artykulu 88. Według doniesień, odmówiono im prawa przyjmowania jakichkolwiek odwiedzin. Partia Postępu jest jedną z wielu partii opozycyjnych, których tworzenie jest według krajowego prawa zakazane. Jedyną partię w zamyśle władz ma być rządząca Komunistyczna Partia Wietnamu.
Prawniczka Bui Thi Kim Thanh, walcząca o prawa do własności ziemi, została w listopadzie 2006 r. przymusowo umieszczona w szpitalu Bien Hoa Mental, 50 km na północny-wschód od miasta Ho Chi Minha. Amnesty International uważa, iż to, co ją spotkało jest karą za działalność na rzecz Partii Demokratycznej.
Wiele innych osób, traktowanych przez władze jako polityczni dysydenci, umieszczanych jest w aresztach domowych, poddawanych stałej inwigiliacji, nękanych i przesłuchiwanych przez przedstawicieli władz. Ich komputery osobiste są konfiskowane,. Nawet krewni działaczy poddawani są naciskom władz aby nakłaniali aktywnych politycznie i społecznie członków swych rodzin do zakończenia działalności.
Umotywowane politycznie zarzuty przeciwko ojcu Ly, Le Thi Cong Nhan oraz innym oskarżonym, używane są w uciszania głosów krytyki i zastraszania potencjalnych przeciwników rządu. Amnesty International wzywa władze Wietnamu do respektowania ich międzynarodowych zobowiązań, nakazujących ochronę praw człowieka, przez co rozumie się uwolnienie wszystkich więźniów sumienia, łącznie z tymi, którzy są oskarżani w wyniku pokojowego wyrażania swoich poglądów. Organizacja wzywa ponadto do całkowitego zaniechania nękania osób, wyrażających w sposób pokojowy poglądy sprzeczne z oficjalną polityką władz.
Mając na uwadze przyzwolenie, jakie wietnamskie prawo daje karaniu działających w sposób pokojowy aktywisów, Amnesty International wzywa władze do natychmiastowego przeprowadzenia reform, które będą miały na celu likwidację niejasności przepisów, regulujących kwestię bezpieczeństwa narodowego i wprowadzenie prawa zgodnego z międzynarodowymi zobowiązaniami Wietnamu.
Tło wydarzeń:
Prawo do wolnego wyrażania wlasnych opinii i wolności zgromadzeń jest gwarantowane przez Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (ICCPR), którego Wietnam jest stroną od 1982 roku. Mimo to pokojowi krytycy rządu są oskarżani o -stosowanie propagandy-, -nadużywanie demokratycznych wolności do działania na szkodę interesów państwa- oraz -szpiegostwo-.
Ojciec Nguyen Van Ly spedził już około 15 lat w więzieniu za trwającą od lat 70 pokojową krytykę polityki rządu wobec religii i obronę praw człowieka,. Był jednym z twórców internetowej petycji, wzywającej do przeprowadzenia w sposób pokojowy zmian w krajowej polityce oraz poszanowania praw człowieka w Wietnamie. Petycja znalazła się w sieci 8 kwietnia 2006 r. i od tego czasu podpisało ją 118 aktywistów. Petycja szybko wzbudziła szerokie zainteresowanie i dała początek działającemu na rzecz demokreacji ruchowi Blok 8406.
Osoby aresztowane za prowadzoną w sposób pokojowy krytykę polityki rządu (obok wiek i przynależność do partii lub ruchu) – dotyczy aresztowanych od listopada 2006 r., o których losie wiadomo:
Bui Kim Thanh, 47, Partia Demokratyczna Wietnamu
Doan Huy Chuong, 21, UWFO
Doan Van Dien, 52, UWFO
Hoang Thi Anh Dao, 21, Partia Postępu, grupa Lac Hong
Hong Trung, 45, Vi Dan Party, grupa Lac Hong
Le Quoc Quan, 36, przynależność nieznana
Le Thi Cong Nhan, 28, Partia Postępu
Le Thi Le Hang, 44, Partia Postępu
Le Van Sy, Ludowa Partia Demokratyczna
Nguyen Bac Truyen, 37, Ludowa Partia Demokratyczna
Nguyen Binh Thanh, 51 Partia Postępu, grupa Lac Hong
Nguyen Phong, 32, Partia Postępu, grupa Lac Hong
Nguyen Tan Hoanh, 22, UWFO
Nguyen Thi Tuyet, przynależność nieznana
Nguyen Tuan, Ludowa Partia Demokratyczna
Nguyen Van Dai, 38, Blok 8406, Komitet Praw Człowieka w Wietnamie
Nguyen Van Ly , 60, Partia Postępu, Blok 8406
Phan Van Loi, Blok 8406
Tran Khai Thanh Thuy, przynależność nieznana
Tran Quoc Hien, UWFO
Tran Thi Le Hang, 47, UWFO
Tran Thuy Trang, przynależność nieznana
Tłumaczenie: Justyna Kulka, Przemysław Pietraszek