AFR 31/001/2004
-Podczas audiencji, na której przyjął nas w marcu 2003, prezydent Wybrzeża Laurent Gbagbo przyrzekł on oficjalnie, że zostanie rozpoczęte śledztwo we wszystkich sprawach pogwałcenia praw człowieka. W styczniu 2003, w Paryżu spotkaliśmy się również z przedstawicielami Nowych Sił (nazwa nadana uzbrojonym jednostkom, które powstały we wrześniu 2002). Zadeklarowali oni gotowość do współpracy przy dokładnym śledztwie w sprawie nadużyć popełnionych w czasie tego konfliktu. Jednak z tego, co wiemy, nic z tego nie zostało dotąd osiągnięte,- podkreśla dziś Amnesty International, która od początku tego konfliktu przeprowadziła na Wybrzeżu Kości Słoniowej trzy misje.
Gratulując niedawnego (22 stycznia 2004) skazania zabójcy dziennikarza Radio France Internationale, Jean’a Hélene’a, Amnesty International wyraża jednocześnie zaniepokojenie zastosowaniem przez trybunał wojskowy -okoliczności łagodzących- wobec przestępstwa, spowodowanego kampanią ksenofobii i nienawiści wobec dziennikarzy z Wybrzeża Kości Słoniowej lub dziennikarzy zagranicznych, którzy wykonują swój zawód w pełni niezależnie.
-Skazanie zabójcy Jean’a Hélene’a nie może pozwolić nam zapomnieć, że setki razy prawa człowieka zostały poważnie naruszone przez obie strony przy całkowitej bezkarności, bez pozywania do sądu nikogo z odpowiedzialnych za te czyny- – podsumowuje dziś Amnesty International.
Zaklęty krąg bezkarności, pierwsza przyczyna kryzysu na Wybrzeżu, nie znikł więc, i mimo pewnej liczby postępowych liderów, w procesie godzenia narodu, cywile nadal są ofiarami nadużyć popełnianych przez uzbrojone jednostki, należące do wszystkich stron konfliktu. Potwierdza to dokładnie ostatni raport, przedłożony 6 stycznia 2004 Radzie Bezpieczeństwa przez Kofiego Annana, sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Raport ten wspomina szczególnie, że -nie zaprzestano wykorzystywania dzieci jako żołnierzy i że powszechne jest złe traktowanie o podtekście seksualnym kobiet, jak potwierdzają to przypadki zniewolenia seksualnego i gwałtów, popełnianych przez członków regularnej armii i Nowych Sił-. Raport podkreśla również, że -ani Nowe Siły, ani rząd nie podjęły konkretnych działań, by ci, którzy naruszają prawa człowieka stanęli przed wymiarem sprawiedliwości.-
Tę bezsilność sprawiedliwości podsyca fakt, że system prawny nie istnieje zupełnie w północnej części kraju, kontrolowanej przez Nowe Siły, i że, oprócz niedawnego chlubnego procesu zabójcy de Jean’a Hélene’a, nie otwarto żadnego rządowego śledztwa w sprawie stwierdzonych poważnych naruszeń praw człowieka, dokonanych w szczególności przez siły porządkowe i bliskie rządowi służby mundurowe.
-Wobec dowiedzionej niemocy wymiary sprawiedliwości Wybrzeża Kości Słoniowej w kwestii przywrócenia tam państwa prawa i powtarzanych, ale niedotrzymanych zobowiązań politycznych, należy koniecznie utworzyć jak najszybciej międzynarodową komisję śledczą, przewidzianą w porozumieniach Linas-Marcoussis,- potwierdza Amnesty International.
Do sprawiedliwości wielokrotnie nawoływała Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych, w szczególności w rezolucjach nr 1464 i 1479. Oprócz tego, sekretarz generalny ONZ Kofi Annan zalecił w swoim ostatnim raporcie ze stycznia 2004 jak najszybsze wprowadzenie ONZ-owskiej misji pokojowej, ze szczególnym uwzględnieniem jako celu -udzielenie rad, dotyczących kalendarza wprowadzania międzynarodowej komisji śledczej badającej poważne pogwałcenia praw człowieka w okresie od września 2002, tak, jak było to przewidziane w porozumieniach Linas-Marcoussis.-
Dodatkowo, Amnesty International wzywa Wybrzeże Kości Słoniowej do ratyfikacji Traktatu Rzymskiego, przewidującego utworzenie Międzynarodowego Trybunału Karnego, tak jak obiecał premier rządu narodowego pogodzenia przed parlamentem Wybrzeża Kości Słoniowej 28 maja 2003.
Tłumaczenie: Lena Marzec