17 października, kino Femina, Al. Solidarności 115 w Warszawie, godz. 13.00 (wstęp wolny).
Liczba miejsc ograniczona. Prosimy o punktualne przybycie.
Dokument -Śmietnisko- powstawał przez ponad trzy lata. Film jest zapisem podróży słynnego artysty Vika Muniza, który opuszcza swój dom na Brooklynie, aby wyruszyć do ojczystej Brazylii na największe na świecie wysypisko śmieci, Jardim Gramacho, mieszczące się na peryferiach Rio de Janeiro. Na miejscu artysta fotografuje eklektyczną grupę -catadores-, jak nazywa się samozwańczych zbieraczy materiałów nadających się do ponownego przetworzenia.
Pierwotnym założeniem Munitza było -odmalowanie- zdjęć catadores za pomocą śmieci. Jednak podczas współpracy z tymi inspirującymi postaciami, gdy na podstawie zrobionych im zdjęć na nowo tworzyli ze śmieci własne podobizny, okazało się, że catadores z godnością lecz jednocześnie rozpaczliwie, próbują też na nowo wyobrazić sobie własne życie.
Informacje dodatkowe:
Miejskie wysypisko śmieci Jardim Gramacho (-Ogrody Gramacho-) zbudowano na północnym skraju zatoki Guanabara w Rio de Janeiro, dokładnie naprzeciwko ikonicznej statui Chrystusa Zbawiciela, który odwraca się do niego plecami, wyciągając ręce na południe, jak najdalej od niego.
Na wysypisku Jardim Gramacho żyje około 3 000 – 5 000 osób, ze związanej z nim pracy czerpie dochody 15 000, zaś niektóre z poznanych przez Muniza osób, pochodzą z rodzin pracujących na Jardim Gramacho od trzech pokoleń. Catadores, tak samo jak hałdy śmieci, które nazywają domem, są spychani na margines społeczeństwa, czyni się ich niewidzialnymi dla przeciętnego Brazylijczyka. Mimo tego Muniz nie jest zainteresowany wspieraniem polityki litości, która przypisywałaby catadores rolę pasywnych ofiar. Muniz szybko zaprzyjaźnił się i rozpoczął współpracę z kilkoma catadores nad ich wielkoformatowymi fotografiami, między innymi z Irmą, kucharką sprzedającą na wysypisku jedzenie, Zumbi, lokalnym intelektualistą, który zatrzymał każdą wygrzebaną książkę, osiemnastoletnią Suelem, które przyjechała na wysypisko jak miała siedem lat. Korzystając ze swojej pozycji uznanego na świecie artysty, Muniz wystawił jeden z portretów ze śmieci na cenionej aukcji Phillipe de Pury w Londynie i sprzedał go za 64,097 dolarów. Cały dochód przekazał Stowarzyszeniu Zbieraczy Śmieci Jardim Gramacho.
Wokół wysypiska catadores założyli nielegalne osiedle (favela Jardim Gramacho). Obecnie w favela mieszka ponad dwadzieścia tysięcy osób i jest ono całkowicie zależne od ekonomii skoncentrowanej wokół handlu materiałami nadającymi się do odzysku. W 1995 roku departament oczyszczania Rio de Janeiro zaczął rewitalizować wysypisko i formalizować pracę catadores, przyznając im licencję oraz wymuszając podstawowe standardy bezpieczeństwa, jak na przykład zakaz wchodzenia na wysypisko dzieciom. Rozpoczęli również pilotażowy projekt elektrowni, która byłaby zasilana odpadami stałymi produkowanymi przez miasto. Ze strony catadores założone zostało Stowarzyszenie Zbieraczy Śmieci Jardim Gramacho (ACAMJG – the Association of Pickers of Jardim Gramacho), którego przewodniczący, Ti-o Santos, występuje w -Śmietnisku-. ACAMJG wyznaczyło drogę rozwoju społeczności.
Razem z Stantos ACAMJG stworzyło zdecentralizowany system zbierania materiałów nadających się do ponownego przetworzenia w sąsiednich dzielnicach, stworzenie centrum recyklingu, uznanie zawodu catador, umożliwienie catadores zawierania umów na ich usługi, stworzenie 24-godzinnej kliniki, założenie centrum dziennej opieki nad dziećmi oraz centrum kształcenia. Poza działalnością społeczną, ACAMJG przywodzi narodowemu ruchowi na rzecz poprawienia statusu zawodowego catador i uzyskania wsparcia rządu federalnego. ACAMJG zrzeszyło się również z innymi podobnymi ruchami w Ameryce Południowej, aby w listopadzie 2009 roku zorganizować pierwszą międzynarodową konferencję catadores w S-o Paulo.
Obecnie, codziennie około 1 300 catadores pracuje na wysypisku, każdego dnia usuwając z niego 200 ton materiałów nadających się do odzysku. Zbierając materiały, które w przeciwnym wypadku zostałyby zasypane, przedłużyli życie wysypiska i przyczynili się do tego, że Jardim Gramacho ma jedną z najwyższych na świecie stóp recyklingu. W 2012 roku wysypisko ma zostać zamknięte a ugrupowania takie jak ACAMJG walczą o wsparcie w zorganizowaniu szkoleń zawodowych dla catadores.
Amnesty International bardzo dziękuje Panu Markowi Michalikowi z Hagi Film i Video Sp. z o.o. za udostępnienie filmu na pokaz przedpremierowy.
Projekcja zorganizowana dzięki uprzejmości kina Femina i jej kierownika Edwarda Durysa.
Film w kinach od 22 października
