Amnesty International odniosła się do ustaleń Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) w sprawie stacjonowania wojsk rosyjskich w Zaporoskiej Elektrowni Atomowej (ZEA). Równocześnie organizacja potwierdziła informacje z sierpnia. Denis Krywoszejew, zastępca dyrektora ds. badań w biurze Amnesty International na Europę Wschodnią i Azję Środkową, powiedział:
“Zajęcie przez siły rosyjskie elektrowni atomowej naraża na niebezpieczeństwo osoby przebywające w elektrowni i jej otoczeniu, ale także zwiększa ryzyko katastrofy nuklearnej w całym regionie”.
“Rosja umieściła swoje siły na terenie elektrowni i dlatego ponosi główną odpowiedzialność za niszczycielskie konsekwencje awarii jądrowej, jeżeli by do niej doszło. Amnesty International wzywa do pełnej demilitaryzacji elektrowni i jej bezpośredniego otoczenia”.
“Niebezpieczeństwa związane ze zmilitaryzowaniem elektrowni są oczywiste. Abstrahując od tego, Amnesty International dowiedziała się także więcej o losie personelu elektrowni. Zgodnie z relacją jednej z osób mieszkających w okolicy, pracownicy, których siły rosyjskie podejrzewają o dokumentowanie ich działań w pobliżu elektrowni, stali się prawdopodobnie ofiarami brutalnych represji. Niektórzy z nich zostali uprowadzeni i torturowani w piwnicy budynku używanego wcześniej przez Służbę Bezpieczeństwa Ukrainy”.
W sierpniu Amnesty została również poinformowana przez jednego z mieszkańców, a także pracownika ZEA, że rosyjscy żołnierze ograniczali pracownikom możliwość poruszania się, a także poddawali ich natarczywym rewizjom osobistym. Amnesty International nie była w stanie zweryfikować tych niepokojących zarzutów z innych źródeł. Jednak ustalenia MAEA potwierdzają obecność rosyjskich żołnierzy na terenie elektrowni i ograniczenia swobodnego poruszania się pracowników.
MAEA poinformowała również o fizycznych uszkodzeniach obiektów ZEA, będących skutkiem działań wojskowych w pobliżu. Należy do nich ostrzał elektrowni. Źródła Amnesty International z pobliskich terenów przekazały, że uszkodzenia powstały na skutek ostrzału moździerzy, którego dopuściły sięsiły rosyjskie z okupowanego terytorium Ukrainy. Prawdopodobnie miało to na celu obarczenia winą sił ukraińskich. Amnesty nie była w stanie zweryfikować tych twierdzeń, ale jest zaniepokojona faktem, że MAEA potwierdza uszkodzenia wynikające z ostrzału, do których doszło w dniach zgodnych z datami przekazanymi nam przez nasze źródła.
MAEA powstrzymała się od wskazania którejkolwiek ze stron jako odpowiedzialnej za ostrzał i zażądała od obu stron zaprzestania wszelkich tego typu działań militarnych.
Tło/Kontekst
MAEA opublikowała raport pt. Nuclear Safety, Security and Safeguards in Ukraine, 2nd Summary Report by the Director General 28 April – 5 September 2022 – Bezpieczeństwo nuklearne. Zabezpieczenia i środki ochrony w Ukrainie. Drugie sprawozdanie podsumowujące dyrektora generalnego za okres 28 kwietnia – 5 września 2022: ukraine-2ndsummaryreport_sept2022.pdf (iaea.org)
MAEA poinformowała, że jej zespół zaobserwował “obecność rosyjskich żołnierzy, pojazdów i sprzętu w różnych miejscach ZEA. Obejmuje to kilka ciężarówek wojskowych znajdujących się na parterze turbinowni bloku 1 i bloku 2 oraz pojazdów wojskowych stacjonujących pod wiaduktem łączącym bloki reaktorów”. Wezwała również do “natychmiastowego ustanowienia strefy ochronnej i zapewnienie bezpieczeństwa jądrowego”.
Zaporoska Elektrownia Atomowa, 30 sierpnia 2022. Foto.: Metin Aktas/Anadolu Agency via Getty Images.
Zobacz więcej informacji na temat inwazji Rosji na Ukrainę na stronie Solidarni z Ukrainą>>>